Για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Συντάκτης: Μανώλης Χαιρετάκης *

Τα κείμενα που ακολουθούν δείχνουν τον βαθμό εμπορευματοποίησης των «κοινωνικών» δικτύων αλλά και την αδιαφορία και την αφέλεια αρκετών που συμμετέχουν σε αυτά για τα προβλήματα που δημιουργούνται. Ο συγκεκριμένος ιστότοπος θέτει κεντρικά ζητήματα της αφελούς «λατρείας» του σημερινού τεχνικού πολιτισμού, πίσω από την οποία κρύβεται απλώς η λατρεία του κέρδους χωρίς όρια.

Μανιφέστο

Το κοινωνικό σου δίκτυο είναι ιδιοκτησία των διαφημιστών. Κάθε ανάρτηση (post) που μοιράζεσαι, κάθε φίλος που κάνεις και κάθε σύνδεσμος (link) που ακολουθείς, αποτυπώνεται, καταγράφεται και μετατρέπεται σε στοιχεία/δεδομένα (data). Οι διαφημιστές αγοράζουν τα δεδομένα σου ώστε να σου δείξουν περισσότερες διαφημίσεις. Εσύ είσαι το προϊόν που αγοράζεται και πωλείται.

Πιστεύουμε πως υπάρχει καλύτερος τρόπος. Πιστεύουμε στην τόλμη, στην απλότητα και στη διαφάνεια. Πιστεύουμε πως οι άνθρωποι που κάνουν πράγματα και αυτοί που τα χρησιμοποιούν θα πρέπει να συμπράττουν.

Πιστεύουμε πως ένα κοινωνικό δίκτυο μπορεί να αποτελεί εργαλείο ενδυνάμωσης. Οχι ένα εργαλείο παραπλάνησης, καταναγκασμού και χειραγώγησης, αλλά ένα τόπο για να συνδεόμαστε, να δημιουργούμε και να γιορτάζουμε τη ζωή.

Δεν είσαι προϊόν. Βλέπε https://ello.co/wtf/about/ello-manifesto

Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ιστότοπου Ello για όσους χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο να ενθαρρυνθεί μια ατμόσφαιρα υπευθυνότητας και διαφάνειας, ενώ ταυτόχρονα να δημιουργείται η θετικότερη εμπειρία κοινωνικής δικτύωσης. Βλέπε https://bill-of-rights.ello.co

Θεωρούμε ότι

Ι. Εχεις δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Πληροφορίες που σε αφορούν δεν θα πρέπει να συλλέγονται και να αποτελούν αντικείμενο αγοραπωλησίας από τρίτους.

ΙΙ. Εχεις δικαίωμα να μην καταγράφονται τα ίχνη σου. Θα πρέπει να μπορείς να ακυρώνεις την καταγραφή όταν χρησιμοποιείς ένα κοινωνικό δίκτυο.

ΙΙΙ. Εχεις δικαίωμα να ελέγχεις αυτό που βλέπεις. Να μη σε εξαναγκάζουν να βλέπεις διαφημίσεις ή αναρτήσεις από άτομα ή εταιρείες που δεν έχεις επιλέξει να ακολουθείς.

ΙV. Οσοι σε ακολουθούν έχουν δικαίωμα να βλέπουν αυτά που έχεις δημόσια αναρτήσει. Αυτά που βλέπεις δεν πρέπει να ελέγχονται από αλγορίθμους που μεροληπτούν σε όφελος των διαφημιστών. Οσοι σε ακολουθούν θα πρέπει να βλέπουν δωρεάν όλα αυτά που ανεβάζεις.

V. Εχεις δικαίωμα να είσαι ιδιοκτήτης αυτών που ανεβάζεις. Δεν πρέπει να παραιτείσαι από όσα εσύ δημιουργείς όταν τα ανεβάζεις σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

VI. Εχεις δικαίωμα να είσαι όποιος θέλεις. Είσαι περισσότερο ασφαλής όταν ελέγχεις ό,τι ανεβάζεις σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Αυτά δεν πρέπει να απαιτούν να τους δίνεις το πραγματικό σου όνομα, ηλικία, φύλο, φυλή, οικογενειακή κατάσταση, σεξουαλικό προσανατολισμό, θρησκεία, επίπεδο εκπαίδευσης, διεύθυνση κατοικίας ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία που θα μπορούσε να πουληθεί σε τρίτους.

VII. Εχεις δικαίωμα σε σχέσεις που δεν υπόκεινται σε εκμετάλλευση. Οταν ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιεί το δίκτυο των φίλων σου για να πουλά προϊόντα, τότε αυτό παραβιάζει την εμπιστοσύνη σας.

VIII. Εχεις δικαίωμα σε διαφανείς όρους και προϋποθέσεις. Οι όροι θα πρέπει να είναι γραμμένοι σε απλή γλώσσα, που να είναι κατανοητή.

IX. Εχεις δικαίωμα να βλέπεις όλες τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί και σε αφορούν. Οταν ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης φτιάχνει ένα μυστικό ντοσιέ (για σένα) στο οποίο δεν έχεις πρόσβαση, τότε καταπατεί την ιδιωτικότητά σου και απειλεί τα πολιτικά σου δικαιώματα. Το να «κατεβάζεις» τις πληροφορίες που σε αφορούν θα πρέπει να είναι τόσο απλό όσο και το πάτημα ενός κουμπιού.

X. Εχεις δικαίωμα να διαγράψεις -μια για πάντα- τον λογαριασμό σου. Το να εγκαταλείπεις το κοινωνικό δίκτυο (στο οποίο είσαι μέλος) θα πρέπει να είναι απλό, μόνιμο και χωρίς καμία προστριβή.

* Τακτικός καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ