Οι πιο βρόμικες εκλογές

Συντάκτης: Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, πρόεδρος Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων

Λόγω του ότι τόσο τη Χίλαρι Κλίντον όσο και το Ντόναλντ Τραμπ τους αντιπαθούν ήδη από πέρσι περισσότεροι Αμερικανοί απ’ ό,τι τους συμπαθούν, ήταν αναμενόμενο και οι δύο προεκλογικές εκστρατείες να αναδείξουν τις αρνητικές πλευρές του αντιπάλου. Οι θετικές προτάσεις πολιτικής των δύο πλευρών έχουν χαθεί μέσα στη λάσπη στην οποία έχει βυθιστεί η αμερικανική πολιτική αντιπαράθεση.

Εξαρχής ο Τραμπ προσωποποίησε την προεκλογική διαδικασία απομακρυνόμενος από το πρόσφατο ιδεολογικό στίγμα των Ρεπουμπλικανών.

Από το 1980 κυριαρχούσε στους Ρεπουμπλικανούς η ιδεολογική προσέγγιση του Ρόναλντ Ρέιγκαν, που έδινε έμφαση στην ελεύθερη αγορά και τη χαμηλότερη φορολογία, στη θρησκεία, στο ελεύθερο εμπόριο και σε μια εξωτερική πολιτική πυγμής και ενίσχυσης της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Παρουσιάζοντας το αμερικανικό κατεστημένο ως παραδομένο στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, ο δισεκατομμυριούχος Τραμπ έπεισε πολλούς Αμερικανούς ότι αποτελεί τον ισχυρό άνδρα, ικανό να προστατέψει τους απλούς πολίτες από την ανίερη διαπλοκή πολιτικού κατεστημένου και μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.

Εχουν τα οικονομικά συμφέροντα επιβάλει στα κατεστημένα και των δύο κομμάτων την παγκοσμιοποίηση, που ευνοεί τις πολυεθνικές σε βάρος των εργαζομένων στις ΗΠΑ;

Ο Τραμπ θα φέρει προστατευτισμό.

Θέλουν τα οικονομικά συμφέροντα παράτυπους μετανάστες, για να ρίχνουν το κόστος εργασίας;

Ο Τραμπ θα τοιχίσει τα σύνορα με το Μεξικό.

Στα θέματα ελεύθερου εμπορίου και ενσωμάτωσης παράτυπων μεταναστών είναι η Κλίντον που βρίσκεται στη γραμμή του Ρέιγκαν.

Ηδη από τη δεκαετία του 1980 ο Τραμπ θεωρούσε ότι οι σύμμαχοι έπιαναν τις ΗΠΑ κορόιδο κρατώντας χαμηλά τις αμυντικές δαπάνες τους επαφιόμενοι στην αμερικανική αμυντική ομπρέλα.

Οταν όμως αμφισβήτησε την ισχύ του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, που προβλέπει ότι επίθεση από κράτος εκτός ΝΑΤΟ σε κράτος-μέλος αυτόματα ενεργοποιεί τη συλλογική άμυνα, ο Τραμπ διακινδύνεψε να κλονίσει την αποτρεπτική αξιοπιστία της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Και εδώ η Κλίντον είναι πιο ρεϊγκανική.

Τα σοβαρά ζητήματα πολιτικής παραμερίστηκαν όμως από τις προσωπικές επιθέσεις.

Λίγες ημέρες πριν από το εθνικό δημοκρατικό συνέδριο διέρρευσε στα WikiLeaks η ηλεκτρονική αλληλογραφία της προέδρου της εθνικής δημοκρατικής επιτροπής, βουλευτού Σουλτς, που έδειχναν ότι μεροληπτούσε υπέρ της Κλίντον στον εσωκομματικό αγώνα της ενάντια στον Μπέρνι Σάντερς.

Πιο πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι δημοσιογράφος του CNN που συμμετείχε σε ντιμπέιτ μεταξύ Κλίντον και Σάντερς είχε διοχετεύσει μια ερώτησή της στο επιτελείο της Κλίντον.

Σύμφωνα με όλους τους τεχνοκράτες επικεφαλής των διάφορων αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, η Ρωσία υπέκλεψε και διοχέτευσε την ηλεκτρονική αλληλογραφία της Σουλτς, και αργότερα του επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας της Κλίντον.

Επιπλέον, η Ρωσία κατηγορείται για τη διαρροή παλιάς ηλεκτρονικής αλληλογραφίας της Κλίντον από την εποχή που ήταν υπουργός Εξωτερικών.

Η αλληλογραφία αυτή αποκαλύπτει τους νομότυπους μεν αλλά άπληστους τρόπους με τους οποίους το ζεύγος Κλίντον χρησιμοποίησε την πολιτική επιρροή του για να εξασφαλίσει χρηματοδότηση μη κερδοσκοπικού ιδρύματος, που με τη σειρά του αποζημίωνε με εκατομμύρια δολάρια τους δύο Κλίντον για δραστηριότητες στα πλαίσιά του.

Παρά την κακή εικόνα της Ρωσίας στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ο Τραμπ επίμονα αρνήθηκε να τοποθετηθεί αρνητικά έναντι του Πούτιν, δημιουργώντας υπόνοιες ότι ενδεχομένως έχει οικονομικά συμφέροντα στη Ρωσία.

Καθώς ο Τραμπ αρνήθηκε να δημοσιοποιήσει τις φορολογικές δηλώσεις του των τελευταίων δεκαετιών επικαλούμενος τρέχουσα διερεύνησή τους από την εφορία, η Κλίντον στο πρώτο ντιμπέιτ τον κατήγγειλε ότι έχει βρει νομότυπους τρόπους να μην πληρώνει φόρους εισοδήματος.

Ο Τραμπ απάντησε ότι ήταν έξυπνος που εξάντλησε τα νόμιμα μέσα για να αποφύγει τη φορολογία.

Ακολούθησε τηλεοπτικό σποτ της Κλίντον που έθετε το ερώτημα: αν αυτός είναι έξυπνος, εμείς οι υπόλοιποι τι είμαστε;

Ο Τραμπ αντεπιτέθηκε με σποτ που έδειχνε την Κλίντον να λιποθυμάει (λόγω πνευμονίας) στην τελετή για την 11η Σεπτεμβρίου.

Στο δεύτερο ντιμπέιτ η Κλίντον έστησε μια επιδέξια παγίδα στον Τραμπ, ανασύροντας μια παλιά ιστορία από τη δεκαετία του 1990 που ο Τραμπ ήταν ιδιοκτήτης της διοργανώτριας εταιρείας των καλλιστείων και είχε αποκαλέσει μια «miss world» «μις γουρουνόπουλο», επειδή είχε πάρει πολλά κιλά μετά τη νίκη της.

Ο Τραμπ έπεσε στην παγίδα και αντί να ζητήσει εκ των υστέρων συγγνώμη από την κοπέλα, επέμενε για μια εβδομάδα να δικαιολογεί τη στάση του με το επιχείρημα ότι μια «miss world» οφείλει να παραμείνει κομψή ώστε οι διοργανωτές των καλλιστείων να έχουν έσοδα από διαφημίσεις.

Η εικόνα του Τραμπ στη γυναικεία πλειονότητα του αμερικανικού λαού καταρρακώθηκε ακόμα περισσότερο όταν λίγο πριν από το τρίτο ντιμπέιτ δημοσιοποιήθηκε ηχογραφημένη κατ’ ιδίαν συζήτησή του με τηλεπαρουσιαστή το 2005, στην οποία ο Τραμπ κόμπαζε ότι παρενοχλούσε γυναίκες σεξουαλικά. Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο απλά για κομπασμούς μεταξύ ανδρών που δεν αντιστοιχούσαν σε πραγματικά συμβάντα. Στη συνέχεια όμως πάνω από δέκα γυναίκες ισχυρίστηκαν πειστικά ότι υπήρξαν θύματά του.

Κατά το τελευταίο δεκαήμερο πριν από τις εκλογές, το FBI ανακοίνωσε νέα διερεύνηση για την ηλεκτρονική αλληλογραφία της Κλίντον επί υπουργίας της, καθώς και τα πορίσματα έρευνας για τον Μπιλ Κλίντον για μια χάρη που έδωσε σε καταδικασμένο άτομο την τελευταία ημέρα της προεδρίας του το 2001. Δεν είναι σίγουρο αν ο επικεφαλής του FBI, Τζέιμς Κόουμι, έκανε τις κινήσεις αυτές για να βλάψει τις εκλογικές προοπτικές της Κλίντον ή αν αναγκάστηκε από επιτήδειους υφισταμένους του να τις κάνει για να αποφύγει ρεπουμπλικανικές καταγγελίες περί συγκάλυψης. Ασφαλώς συνέβαλε πάντως στην εικόνα μιας ιδιαίτερα βρόμικης εκλογής.