Ναμπίλ Σάαθ: «Η πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή ήταν σκέτη καταστροφή»

Συντάκτης: Μαργαρίτα Βεργολιά

Στενός συνεργάτης του Γιάσερ Αραφάτ, ο Ναμπίλ Σάαθ έχει διατελέσει πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών της Παλαιστινιακής Αρχής. Υπήρξε ανώτατος διαπραγματευτής στη Συμφωνία του Οσλο. Σήμερα είναι επίτροπος Διεθνών Σχέσεων και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Φατάχ, την οποία εκπροσώπησε στο 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Τον συναντήσαμε κατά την παραμονή του στην Αθήνα και συζητήσαμε για τις αυξανόμενες προκλήσεις στη Μέση Ανατολή.

• Προ ημερών, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης προειδοποίησε ότι, λόγω της συριακής κρίσης, βρισκόμαστε «στο χείλος της απαρχής ενός περιφερειακού ή παγκόσμιου πολέμου». Συμφωνείτε;

Δεν θα το πήγαινα τόσο μακριά. Η κατάσταση μου θυμίζει τα μεθεόρτια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ή της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Σήμερα επίσης συντελούνται μεγάλες αλλαγές στον κόσμο, με τη μετάβαση από ένα μονοπολικό σύστημα, όπου έκαναν κουμάντο οι ΗΠΑ, σε ένα πολυπολικό, που οφείλει να είναι πιο εξισορροπημένο.

Διάγουμε μια περίοδο αβεβαιότητας και αστάθειας, η οποία εκτιμώ ότι συνέβαλε στο Brexit, καθώς και στην καταστροφή που συντελείται στη Συρία, όπου όλοι πολεμούν για να εδραιώσουν τη μετέπειτα θέση τους στον κόσμο.

Οι Ρώσοι πολεμούν, το ίδιο οι Τούρκοι και οι Ιρανοί, οι Αμερικανοί πολεμούν έμμεσα, οι χώρες του Κόλπου μέσω χρηματοδοτήσεων, και ως εκ τούτου τα εκατομμύρια προσφύγων και οι επιθέσεις του «Ισλαμικού κράτους» έχουν προκαλέσει χάος στην Ευρώπη.

Οι Ισραηλινοί εκμεταλλεύονται τη συγκυρία για να εμβαθύνουν και να επεκτείνουν το αποικιακό σχέδιο εποικισμού της Παλαιστίνης, καταλαμβάνοντας τη γη μας. Το 62% της Δυτικής Οχθης έχει γίνει ισραηλινή αποικία, συμπεριλαμβανομένης της Ιερουσαλήμ και ολόκληρης της Κοιλάδας του Ιορδάνη

Η συριακή κρίση είναι το έμμεσο αποτέλεσμα της αμερικανικής κατοχής στο Ιράκ και της πλήρους διάλυσης της χώρας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του «Ι.Κ.», ακριβώς όπως έκαναν στο Αφγανιστάν με τη δημιουργία της Αλ Κάιντα.

Οι Αμερικανοί φεύγουν από τη Μέση Ανατολή κι αφήνουν πίσω τους μια φρικτή κατάσταση. Σε αυτή θα πρέπει να συμπεριλάβουμε την πλήρη καταστροφή της Λιβύης -που η Χίλαρι Κλίντον παραδέχτηκε ότι είναι έργο των Αμερικανών- καθώς και τον πόλεμο στην Υεμένη, που είναι απόρροια των ανησυχιών για την αντιμετώπιση του Ιράν.

• Εν μέσω αυτών των γεωπολιτικών ανακατατάξεων, υπάρχει προοπτική ειρηνευτικής συμφωνίας με τους Ισραηλινούς;

Η παρούσα ισραηλινή κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία. Δεν θέλει να συμμετάσχει στη γαλλική ειρηνευτική πρωτοβουλία. Δεν θέλει να πάει στον ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Και δεν θέλει να εφαρμόσει καμία από τις υπογεγραμμένες συμφωνίες. Οι Ισραηλινοί εκμεταλλεύονται τη συγκυρία για να εμβαθύνουν και να επεκτείνουν το αποικιακό σχέδιο εποικισμού της Παλαιστίνης, καταλαμβάνοντας τη γη μας.

Το 62% της Δυτικής Οχθης έχει γίνει ισραηλινή αποικία, συμπεριλαμβανομένης της Ιερουσαλήμ και ολόκληρης της Κοιλάδας του Ιορδάνη.

• Εδώ και μήνες, η Παλαιστινιακή Αρχή και τα αραβικά κράτη επεξεργάζονται σχέδιο ψηφίσματος στο Σ.Α. του ΟΗΕ για τους εποικισμούς, το οποίο φημολογείται ότι μπορεί να υποβληθεί αμέσως μετά τις αμερικανικές εκλογές της 8ης Νοεμβρίου. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να έχει αλλάξει μέχρι τότε;

Ως συνήθως, όλοι περιμένουν τις αμερικανικές εκλογές. Ολοι ποντάρουν στην επονομαζόμενη «lame duck» προεδρία Ομπάμα, δηλαδή στους δύο μήνες που μεσολαβούν μέχρι την επίσημη παράδοση καθηκόντων.

Θεωρούν ότι σε αυτό το διάστημα ο Ομπάμα θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο, λαμβάνοντας αποφάσεις πιθανόν δεσμευτικές για τον διάδοχό του. Ομως δεν ξέρω πόσο ρεαλιστικές μπορεί να είναι αυτές οι προσδοκίες.

Εάν εκλεγεί ο Τραμπ, περιμένω χάος. Δεν πιστεύω όμως ότι οι Αμερικανοί θα φτάσουν σε αυτό το σημείο. Το πιθανότερο είναι ότι θα εκλεγεί η Κλίντον. Θα αναλάβει ωστόσο καθήκοντα σε έναν κόσμο που δεν ανήκει πια στην Αμερική.

Σίγουρα θα είναι πολύ απασχολημένη με το να επανεκτιμήσει τη διεθνή στρατηγική των ΗΠΑ. Προφανώς οι Αμερικανοί δεν μπορούν -ευτυχώς- να επαναλάβουν καταστροφές σαν αυτές στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στη Λιβύη. Ξόδεψαν τεράστια ποσά.

Η πολιτική τους στη Μ. Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου φυσικά του Παλαιστινιακού, ήταν σκέτη καταστροφή. Εμείς ποντάρουμε λοιπόν στη γαλλική πρωτοβουλία, γιατί χρησιμοποιεί τις αλλαγές στο διεθνές πεδίο, δεν είναι μονομερής και βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο.

Πρέπει να ασκηθούν πιέσεις για τερματισμό της ισραηλινής κατοχής. Δεν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία κατοχική δύναμη που να αποσύρθηκε από μόνη της.

Εάν υπάρχει η παραμικρή ελπίδα, είναι αυτή η αλλαγή στον κόσμο να φέρει στο προσκήνιο νέους παίκτες που θα είναι πιο σοφοί και λογικοί και θα θεωρήσουν ότι η επίλυση του ισραηλινο-παλαιστινιακού προβλήματος μπορεί να είναι σημαντικός παράγοντας στην επίλυση της αστάθειας στη Μέση Ανατολή.

• Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι Παλαιστίνιοι από τη δική τους πλευρά; Πρόσφατα, για παράδειγμα, το ανώτατο δικαστήριο αποφάσισε την αναβολή των -πρώτων από το 2006- τοπικών εκλογών στη Δυτική Οχθη και στη Λωρίδα της Γάζας, που θεωρούνταν από πολλούς άτυπο δημοψήφισμα για την προεδρία Αμπάς. Μπορεί αυτή η εξέλιξη να οξύνει την ενδοπαλαιστινική διαίρεση;

Συμφωνώ μαζί σας. Οφείλουμε να βάλουμε τα του οίκου μας σε τάξη. Οι τοπικές εκλογές προκηρύχθηκαν με δύο στόχους.

Πρώτον, για την επαναφορά των αντιπροσωπευτικών δημοκρατικών θεσμών στην κοινωνία μας. Και δεύτερον, για να λειτουργήσουν ως «εισαγωγή» στη συμφιλίωση με τη Χαμάς, η οποία αποδέχτηκε τις εκλογές.

Το ανώτατο δικαστήριο έλαβε μια νομικίστικη απόφαση που ήταν καταστροφική. Ομως ο πρόεδρός μας, που ήθελε πολύ αυτές τις εκλογές, δεν μπορεί να εναντιωθεί στο ανώτατο δικαστήριο.

Αντί λοιπόν οι τοπικές εκλογές να διεξαχθούν μόνο στη Δυτική Οχθη, αναβλήθηκαν για τέσσερις μήνες με την ελπίδα ότι στο μεσοδιάστημα θα δημιουργηθούν οι απαραίτητοι θεσμοί για την ενότητα, για την οποία προσπαθούμε πραγματικά πολύ. Ομως δεν είναι εύκολο.

Θυμάμαι την ερώτηση που μου έκανε ένας Γερμανός ηγέτης: «Γιατί διάβολε δεν έχετε αποκτήσει ενότητα; Θα έπρεπε να το έχετε κάνει εδώ και πολύ καιρό».

Εμείς ποντάρουμε στη γαλλική πρωτοβουλία, γιατί χρησιμοποιεί τις αλλαγές στο διεθνές πεδίο, δεν είναι μονομερής και βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο. Πρέπει να ασκηθούν πιέσεις για τερματισμό της ισραηλινής κατοχής. Δεν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία κατοχική δύναμη που να αποσύρθηκε από μόνη της

Του είπα: «Συμφωνώ μαζί σου, όμως να σε ρωτήσω κι εγώ κάτι. Εσείς οι Γερμανοί θα μπορούσατε να είχατε πετύχει την ένωση Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας χωρίς την κατάρρευση της ΕΣΣΔ;».

Πρέπει να επαναφέρουμε την ενότητα, την αντιπροσωπευτική δημοκρατία σε όλους τους τομείς της ζωής μας, να αναζωογονήσουμε τον λαό μας. Γι’ αυτό και οργανώνουμε εθνικό συνέδριο στη Φατάχ, στα τέλη Νοεμβρίου.

Επίσης, κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να αναπροσαρμόσουμε την οικονομία μας ώστε να γίνουμε λίγο πιο ανεξάρτητοι από την ισραηλινή.

• Ηλθατε στην Αθήνα για το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ποιο είναι το μήνυμά σας;

Οτι η βαθιά και θερμή σχέση μεταξύ Ελλήνων και Παλαιστινίων θα πρέπει να συνεχιστεί και να εκφραστεί στην υποστήριξή σας, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής της γνωμοδότησης του Κοινοβουλίου σας υπέρ της αναγνώρισης του κράτους της Παλαιστίνης.

Δεν είναι μόνο συμβολικό, συνιστά διεθνή στήριξη στη λύση των δύο κρατών, στα σύνορά μας, στο μέλλον. Θα θέλαμε η Ελλάδα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη γαλλική ειρηνευτική πρωτοβουλία, όταν αυτή πάρει σάρκα και οστά.

Για να είμαι ειλικρινής, ήμασταν πολύ ανήσυχοι με τη σύσφιγξη των σχέσεών σας με το Ισραήλ. Ομως νομίζω ότι είναι τώρα ξεκάθαρο πως οι Ισραηλινοί σάς χρησιμοποίησαν.

Το μόνο που ήθελαν ήταν να διαμορφώσουν μια καλύτερη διαπραγμάτευση με τους Τούρκους. Δεν μας πειράζει να υπάρχουν καλές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ, θα πρέπει όμως -κατ’ εμάς- να είναι ρεαλιστικές και να βασίζονται σε κοινές αξίες και ιδεώδη.