Η Οργουελική δυστοπία του "1984" το 2017

Συντάκτης: Γιαννης Δαμέλλος

Την ημέρα που ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη Πρόεδρος των ΗΠΑ, το πιο δημοφιλές βιβλίο στο Amazon.com ήταν το 1984 του George Orwell, ένα προφητικό ανάγνωσμα του 1949 που παρουσίαζε μια δυστοπική πραγματικότητα βυθισμένη στον ολοκληρωτισμό. Τυχαίο; Μάλλον όχι. Το έτος 2017 δεν απέχει και πολύ από την προφητεία του Όργουελ. Ο πλανήτης είναι χωρισμένος σε μπλοκ που πολεμούν το ένα το άλλο με οικονομικά μέσα και ελέγχονται από έναν πυρήνα ολιγαρχών. 

Ο Όργουελ τοποθετεί την ιστορία του στην Ωκεανία, ένα από τα τρία μπλοκ ή σούπερ-κράτη που πολεμούν για παγκόσμια κυριαρχία. Μια πυρηνική αντιπαράθεση έχει ήδη λάβει χώρα κι όμως φαίνεται πως τα μπλοκ έχουν συμφωνήσει να διεξάγουν έναν αέναο συμβατικό πόλεμο, γιατί εξυπηρετεί την κοινή τους ανάγκη για έλεγχο του πληθυσμού. Ό,τι περίπου συμβαίνει και στις μέρες μας. Στο 1984. η δικτατορία της Ωκεανίας απαιτεί την απόλυτη υπακοή από τους κατοίκους της. Είναι ένα αστυνομικό κράτος, με ελικόπτερα που ελέγχουν τις δραστηριότητες των πολιτών του, παρατηρώντας τους ακόμη και από τα παράθυρα των σπιτιών τους. Αυτό σας θυμίζει κάτι; Μετά την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, όχι μόνο ο στρατός βγήκε στους δρόμους, αλλά τα ελικόπτερα χτένιζαν την πόλη νύχτα και μέρα διευκολύνοντας τις επιδρομές των μονάδων ασφαλείας.

Ο Όργουελ δίνει έμφαση στην επιρροή της “ThinkPol,” της Αστυνομίας της Σκέψης, που ελέγχει τους “Proles”, το χαμηλότερο βιοτικά 85% του πληθυσμού που δεν ανήκει στην κομματική ελίτ. Ο Όργουελ ήταν μεν σοσιαλιστής και δημοκράτης, όμως ήταν και αντισταλινικός και η «αστυνομία της σκέψης» που περιγράφει στο βιβλίο του πηγάζει από την εποχή όπου ο Στάλιν έλεγχε τα πάντα στη Σοβιετική Ένωση. Όπως είναι φυσικό, η αστυνομία του μέλλοντος που περιγράφει, όχι μόνο κινείται αόρατα ανάμεσα στους πληβείους, αλλά τους προτρέπει να υποπέσουν ακόμη και σε εγκλήματα σκέψης, ώστε να εξαφανιστούν για αναπρογραμματισμό. Στη δικιά μας εποχή, μπορεί ο κομμουνισμός να έχει εκλείψει, όμως έχει αντικατασταθεί από τους ιστορικούς νικητές του, τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό, τη δικτατορία του 1% επί του 99%, την κυριαρχία των τραπεζών και των χρηματιστηρίων και το πολεμικό-βιομηχανικό κατεστημένο.  

Στον κόσμο του Όργουελ, τα μέλη της κομματικής ελίτ που συμβολίζονται από τον μουστακοφόρο Μεγάλο Αδερφό προωθούν στους κύκλους τους την «σωστή σκέψη», με τη βοήθεια της τεχνολογίας του Telescreen. Στις μέρες μας, τα mainstream media ελέγχουν τα πάντα κάθετα και οριζόντια, ξεκινώντας από την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και φτάνοντας στην στεγνή καθεστωτική προπαγάνδα των προγραμμάτων τους που τα καθιστά τον σημαντικότερο πόλο επιρροής των πληβείων. 

Το χειρότερο ειναι πως ακόμη και η δυνατότητα της Telescreen να βλέπει αυτόν που την παρακολουθεί αποτελεί μια πραγματικότητα της εποχής μας, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα μα τις κάμερες των smartphones. Και φυσικά, όπως οι Telescreens βρίσκονται παντού στη δυστοπική πραγματικότητα του Όργουελ, έτσι συμβαίνει και με τα κινητά μας που μας ακολουθούν σε κάθε μας δραστηριότητα.  

Ίσως το μοναδικό στοιχείο που χαλάει τη σύγκριση της Οργουελικής δυστοπίας με τη μοντέρνα πραγματικότητα είναι η ύπαρξη του ελεύθερου ακόμα διαδικτύου. Είναι εκείνο που διακομίζει ακόμα την ελεύθερη πληροφορία και αποτελεί το μοναδικό μέσο αντιπαράθεσης ιδεών και πολύπλευρης ενημέρωσης.

ΑΝ ΠΕΣΕΙ ΚΙ ΑΥΤΟ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ Η ΟΡΓΟΥΕΛΙΚΗ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΘΑ ΕΧΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ.