Συντάκτης: Τάσος Τσακίρογλου
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και η ψήφος υπέρ του Brexit θεωρήθηκαν οι δύο μεγαλύτερες πολιτικές εκπλήξεις των τελευταίων χρόνων και μάλιστα σε δύο μεγάλες και σημαντικές χώρες. Το παζλ της κατανόησης αυτών των εξελίξεων συμπληρώνεται σήμερα με τις καταιγιστικές αποκαλύψεις για αθέμιτες παρεμβάσεις στις προεκλογικές εκστρατείες, με διαμεσολαβητή ιδιωτικές εταιρείες ψηφιακής τεχνολογίας και τουλάχιστον την ανοχή -αν όχι τη συνεργασία- ιντερνετικών κολοσσών, όπως η Facebook.
Αν στην οικονομία οι τεχνολογικές καινοτομίες και τα σύγχρονα λογισμικά έχουν καταστήσει δυνατή -σε συνεργασία με συγκεκριμένα κράτη- την απόκρυψη και «εξαφάνιση» πλούτου των οικονομικών ελίτ για φορολογικούς λόγους, οι ίδιες αυτές καινοτομίες καθιστούν δυνατή την καταναλωτική και πολιτική χειραγώγηση των πολιτών από τα διεθνή κέντρα εξουσίας.
Ποιοι επωφελούνται;
Το παιχνίδι παίζεται σε τουλάχιστον τρία επίπεδα. Το πρώτο απ’ αυτά είναι το εμπορικό, αφού όλοι ξέρουμε ότι στην εποχή των Big Data (Μεγάλες Βάσεις Δεδομένων), το πλέον κρίσιμο μέγεθος είναι η συλλογή δεδομένων των χρηστών στο ίντερνετ και στη συνέχεια η (νόμιμη, ημινόμιμη και παράνομη) πώλησή τους σε τρίτους.
Είναι γνωστό ότι το κυρίαρχο επιχειρηματικό μοντέλο στο ίντερνετ είναι η επιτήρηση. Το λεγόμενο profiling -η δημιουργία του καταναλωτικού, ψυχολογικού, πολιτικού και ιδεολογικού προφίλ του καθενός- είναι η κύρια δουλειά στο παρασκήνιο λειτουργίας των GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft - όλες τους αμερικανικές), το οποίο προφίλ πουλάνε στη διαφημιστική αγορά.
Η τελευταία, αξιοποιώντας αυτά τα δεδομένα, προχωρά σε μια εξατομικευμένη στόχευση (targeting) με βάση τις προτιμήσεις και την καταναλωτική συμπεριφορά του καθενός.
Οι επενδύσεις στη διαδικτυακή διαφήμιση βαίνουν αυξανόμενες, αφού είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τις κλασικές μεθόδους.
Ενα δεύτερο επίπεδο είναι το πολιτικό. Ορόσημο στις προεκλογικές εκστρατείες υπήρξε εκείνη του Μπαράκ Ομπάμα το 2008, η οποία θεωρείται η πρώτη Big Data καμπάνια, την οποία τελειοποίησε το 2012.
Το επιτελείο του διεξήγαγε μια εκλεπτυσμένη εκστρατεία προσέγγισης στοχευμένων ψηφοφόρων, την ύπαρξη των οποίων, όπως παραδέχτηκε το επιτελείο του αντιπάλου του, Μιτ Ρόμνεϊ, αγνοούσε παντελώς.
Εργαλεία όπως το Custom Audiences και το Lookalike Audiences επιτρέπουν σε διαφημιζόμενους, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών οργανώσεων, να «φορτώνουν» λίστες χρηστών με βάση κάποια κριτήρια, να τις συνδυάζουν με άλλες λίστες μη χρηστών και να φτιάχνουν νέες ομάδες-στόχους. Ετσι βέβαια επεκτείνουν σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα προσέγγισης ακροατηρίων και να τους στέλνουν εξειδικευμένα μηνύματα.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, Ζεϊνέπ Τουφεκσί, αυτές οι εκστρατείες μπορούν να προσεγγίσουν με διαφορετικά επιχειρήματα διαφορετικές ομάδες ψηφοφόρων, έτσι ώστε ποτέ δύο άνθρωποι να μη βλέπουν την ίδια σειρά διαφημίσεων ή επιχειρημάτων.
Αυτό, όπως λέει, μετατρέπει τις πολιτικές καμπάνιες από μια δημόσια διαδικασία σε μια ιδιωτική και προσωποποιημένη υπόθεση, με τη βοήθεια ενός μηχανισμού επιτήρησης και καταγραφής δεδομένων.
Ισως πλέον να μην ακούγονται παράδοξοι οι στίχοι του Μπρεχτ «Δεν θα ήταν ευκολότερο / Στην περίπτωση αυτή για την κυβέρνηση / Να διαλύσει τον λαό / Και να εκλέξει έναν άλλο;».
- Ο μπαμπάς μου λέει ότι μας κατασκοπεύεις! - Δεν είναι μπαμπάς σου! Ο κύριος δεξιά είναι ο εφευρέτης του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Ο διάλογος φτιάχτηκε για να τον «τρολάρει» μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις -
Ενδεχομένως αυτά να φαντάζουν υπερβολικά, αλλά το ίδιο το Facebook σε έρευνά του για την αποδοτικότητα των πολιτικών μηνυμάτων βρήκε ότι στις ενδιάμεσες εκλογές του 2010 στις ΗΠΑ είχε τη δυνατότητα να αυξήσει την πιθανότητα κάποιου να πάει να ψηφίσει κατά 0,4%, λέγοντάς του ότι οι φίλοι του πήγαν και ψήφισαν και ενθαρρύνοντάς τον να κάνει το ίδιο.
Το πείραμα επαναλήφθηκε το 2012, με τα ίδια αποτελέσματα. Και εάν το ποσοστό αυτό δείχνει μικρό, σκεφτείτε ότι σε πανεθνική κλίμακα μεταφράζεται σε περίπου 350.000 ψήφους.
Ο Τζορτζ Μπους το 2000 εξελέγη πρόεδρος εξαιτίας μερικών εκατοντάδων ψήφων στη Φλόριντα, ενώ ο Τραμπ εξαιτίας 100.000 κρίσιμων ψήφων στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών στις βόρειες ΗΠΑ (rust belt), οι οποίες είχαν τεράστιο πρόβλημα αποβιομηχάνισης.
Το τρίτο επίπεδο είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν πλέον τα κράτη, σε ένα καθεστώς που έχει ονομαστεί «καπιταλισμός της επιτήρησης», όρος που αποδίδεται στην καθηγήτρια του Χάρβαρντ, Σοσάνα Ζούμποφ.
Μάλιστα ο πρώην διευθυντής της Monde Diplomatique, Ιγνάσιο Ραμονέ, πάει ένα βήμα παραπέρα και μιλά για την «Αυτοκρατορία της Επιτήρησης», τίτλο που έχει δώσει και στο νέο του βιβλίο (2017, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου).
Η μέθοδος της NSA
Οι αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν για το σύστημα παρακολούθησης που εφαρμόζει η αμερικανική μυστική υπηρεσία NSA ξεπερνούν κάθε φαντασία.
Πλην των κλασικών μεθόδων και σε συνεργασία με τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας επικεντρώνεται μεταξύ άλλων στην αποδυνάμωση των προτύπων αποκρυπτογράφησης, στην τοποθέτηση λογισμικών παρακολούθησης σε ασφαλείς κατά τ’ άλλα συσκευές του δικτύου, αλλά και στην υποκλοπή πληροφοριών από καλώδια του ίντερνετ.
Για παράδειγμα, σήμερα είναι εφικτή η παρακολούθηση και ηχογράφηση συνομιλιών σε κλειστό χώρο από «έξυπνες» τηλεοράσεις (smart tv), ακόμα και εάν αυτές είναι εκτός λειτουργίας.
Τα προβλήματα και εδώ προκύπτουν από την ανοχή, αν όχι ενθάρρυνση, του ιδιωτικού τομέα από τα κράτη να παραβιάζει τους κανόνες ασφαλείας και την ασθενική νομοθεσία, η οποία κατά κύριο λόγο αφορούσε την επικοινωνία μέσω της έντυπης ενημέρωσης και όχι το σήμερα.
Προφανώς οι νέες τεχνολογίες και τα social media θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη διαμόρφωση μιας νέας άμεσης δημοκρατίας και να αυξήσουν τους τρόπους και τα μέσα για τη λαϊκή συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν τη ζωή των ανθρώπων.
Ωστόσο, κάθε υπηρεσία που προσφέρεται δωρεάν σε ένα σύστημα που ζει για το κέρδος, όπως ο καπιταλισμός, πρέπει να μας βάζει σε υποψίες.
Ας το σκεφτούμε την επόμενη φορά που θα κάνουμε like ή θα tweetάρουμε το σχόλιό μας. Ο Μεγάλος Αδελφός καραδοκεί.
No comments:
Post a Comment