Noam Chomsky on Leninism

Some quotes:

2:10  What was Leninism?

“Lenin was a right wing deviation of the socialist movement and he was so regarded.  He was regarded as that by the Marxists, by the mainstream Marxists.  But we’ve forgotten who the mainstream Marxists were because they lost.  And you only remember the guys who won.  

But if you go back to that period the mainstream Marxists were people like for example, like Anton Pannekoek, who was head of education for the Marxist movement.  He’s one of the people Lenin later denounced as an infantile Leftist.  But he was one of the leading intellectuals of the actual Marxist movement.  

(2:48)  Rosa Luxemburg was another mainstream Marxis.  And there were others. … and they were all very critical of Leninism because of what they regarded as opportunistic vanguardism, the idea that the radical intelligencia were going to exploit popular movements to seize state power and then to use that state power to whip the population into the society that they chose.  Now that was quite inconsistent with Marxism as understood by the mainstream, I’d say Left Marxist.  From this point of view Bolshevism was a right wing deviation.  Trotsky made the same points up til 1917.

(3:30)  Now when Lenin came back to Russia in April 17th he took a different line.  Quite a different line than the one he had in the past.  …  Take a look at April 1917 it became kind of Libertarian.  … these were basically Libertarian works.  They were very much more in the main stream of Left Libertarian Socialism.  This range that goes from anarchism to Left Marxism of the Pannekeok, Luxemburg variety.  And he talked about Soviets and the need for worker organization and so on.  And in fact, really came closer to what the essence of what Socialism was always understood to be.  After all, the core of socialism was understood to be worker’s control over production.  That was the core to begin with then you go on to other things.  But the beginning is the control by the workers over production.  That’s where it begins.

(4:41)  Then Lenin took power in October of 1917 in what’s called a revolution but in my view ought to be called a coup.  And things followed that coup, a revolution if you want to call it that.

(4:53) One of the things that followed it was the immediate moves to destroy the Soviets in the factory counsels.  Those were some of the first moves of Lenin and Trotsky, Trotsky joined at that point, after they took state power.  In fact, if you look at what Lenin wrote in that period, or did, you’ll find it’s a reversion of the earlier position, this sort of left deviation is that, a deviation.  You could ask why.  In my view it was just opportunistic.  He knew that in order to gain power he was going to have to go along with the popular currents that were developing.  Which were in fact spontaneous and libertarian, socialist, as most popular movements are, have been since the 17th century.  And being an astute politician, which he was, he sort of went along with that and talked the line that the people wanted to hear.  It’s just like when an American politician goes somewhere and his pollsters tell him to say so and so and he says it.  I think Lenin was doing the same thing without polls.  In any event whatever your interpretation is, when he took power reverted to the former vanguardism and moved at once to eliminate the organs of worker control.

Now that meant he was moving to destroy socialism if socialism has at its core worker’s control over production.  The soviets in factory counsels were instruments of workers control.  

(6:23) … they were the instruments that had been developed in the course of popular struggle to implement basically worker’s control and those were the first things to go.

(6:30) By 1918 this is now still really before the civil war set in.  Lenin’s view was pretty clearly expressed.  It was the view that both he and Trotsky took position that what you need is what Trotsky called a ‘labor army’ which is submissive to the control of a single leader.  He said modern progress, development of socialism requires that the mass of the population subordinate themselves to a single leader in a disciplined workforce.  Well, that has absolutely nothing to do with Socialism.  In fact, it’s the exact opposite of it, and was criticized for that in a spirit of some solidarity because the revolutionary forces were still operative.  He was criticized for that by people like Rosa Luxemburg, by Pannekoek, Gorter and the other mainstream sort of Left Marxists.  

(7:23) And I think they were right.  And then it just goes on from there.  I mean Lenin reconstructed the Czarist systems of oppression, often more efficiently, Cheka, KGB, and other techniques of control and oppression.  I think from that point on there was nothing remotely like socialism in the Soviet Union.  I think it was in fact, in my view it was a precursor of later forms of totalitarianism.  That’s what I think happened and that’s what I think you’ll discover if you look at the facts.

(7:55)  Now, why is it called socialism?  I think that’s complicated and we should look at it.  The Soviet Union calls it ‘socialism’ and they did take control pretty soon of most of the international socialist movement.  Because primarily the prestige of having created something sort of socialism.  Incidentally, just a side remark, Lenin remained despite it all sort of an orthodox Marxist in many respects.  And as an orthodox Marxist he didn’t believe that it was possible to have socialism in the Soviet Union.  This was supposed to be up to his death, shortly before his death when he was still writing, speaking lucidly.  He kept the view that the Soviet Revolution was a holding action.  They were just going to hold things in place until the real revolution took place in Germany.  Because the revolution according to Marxist doctrine was going to take place in the most advanced sector of modern industrial capitalism you know, for all the reasons you read about in Marx.  That’s where the revolution had to take place.  That obviously wasn’t the Soviet Union.  So it couldn’t be socialism there it had to be some kind of holding action.  And that presumably gave some sort of justification for eliminating the socialist institutions.  I don’t think it’s a real justification but probably that was the internal justification.  And again, in taking that view he was in accord with the mainstream Marxist tradition.  

(9:27) Well, after that comes the view that all of this is ‘socialism’.  And why should the Communist parties take that view?  I think the reason is because they wanted to exploit the moral force of socialism, which was quite real.  You know it’s kind of hard to remember that today.  But at that time it was very real.  This was regarded as a progressive moral force.  And by associating their own destruction of socialism with the aura of socialism they hoped to gain credit in the working classes and the other progressive sectors.

Now the West also identified that with socialism.  And they did it for the opposite reason.  They wanted to associate socialism with the brutality of the Russian State that undermined socialism.  So what you had is the two major world propaganda agencies for their own and quite different reasons were claiming that this is socialism.  That this destruction of socialism is socialism.  And it’s very hard to break out of the control of world’s two major propaganda agencies when they agree.  They agreed for different reasons but they basically agreed and that then became doctrine and dogma.  Well, I think people should ask whether that’s true.  Take a look back and see whether the moves that Lenin took, and Trotsky supported him in taking, being that they both advocated, had anything to do with socialism as it was understood by say the Marxist tradition or the Left Libertarian tradition.”

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΤΣΟΜΣΚΙ ΓΙΑ ΤΟ ΛΕΝΙΝΙΣΜΟ

«Ο Λένιν ήταν μια δεξιά απόκλιση του σοσιαλιστικού κινήματος και πολλοί  επιφανείς Μαρξιστές τον αποκαλούσαν έτσι.  Αλλά έχουμε ξεχάσει ποιοι ήταν οι επιφανείς μαρξιστές επειδή έχασαν.  Και θυμάστε μόνο τα παιδιά που κέρδισαν.  

Αλλά αν επιστρέψετε σε εκείνη την περίοδο, οι επιφανείς μαρξιστές ήταν άνθρωποι όπως για παράδειγμα, ο Anton Pannekoek, ο οποίος ήταν επικεφαλής της εκπαίδευσης για το μαρξιστικό κίνημα.  Είναι ένας από τους ανθρώπους που ο Λένιν αργότερα κατήγγειλε ως αριστερά νήπια.  Ήταν όμως ένας από τους κορυφαίους διανοούμενους του πραγματικού μαρξιστικού κινήματος.

(2:48) Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν μια άλλη επιφανής Μαρξίστρια.  Και υπήρξαν κι άλλοι. … και ήταν όλοι πολύ επικριτικοί με τον Λενινισμό εξαιτίας αυτού που θεωρούσαν ως οπορτουνιστική πρωτοπορία, την ιδέα ότι η ριζοσπαστική διανόηση επρόκειτο να εκμεταλλευτεί τα λαϊκά κινήματα για να καταλάβει την κρατική εξουσία και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει αυτή την κρατική εξουσία για να μαστιγώσει τον πληθυσμό στην κοινωνία που επέλεξε.  Τώρα αυτό ήταν αρκετά ασυνεπές με τον μαρξισμό, όπως τον κατανοούσε το κυρίαρχο ρεύμα, θα έλεγα οι αριστεροί μαρξιστές. Από αυτή την άποψη, ο μπολσεβικισμός ήταν μια δεξιά απόκλιση.  Ο Τρότσκι είχε τις ίδιες απόψεις μέχρι το 1917.

(3:30) Τώρα, όταν ο Λένιν επέστρεψε στη Ρωσία στις 17 Απριλίου, ακολούθησε διαφορετική γραμμή.  Αρκετά διαφορετική γραμμή από αυτή που είχε στο παρελθόν.  … Ρίξτε μια ματιά στον Απρίλιο του 1917, έγινε κάπως Ελευθεριακός.  … τα συγγράμματά του ήταν βασικά ελευθεριακά έργα.  Έπλεε πολύ περισσότερο στο κύριο ρεύμα του Αριστερού Ελευθεριακού Σοσιαλισμού.  Αυτό το φάσμα που πηγαίνει από τον αναρχισμό στον αριστερό μαρξισμό του είδους των Pannekeok και Luxemburg.  Και μίλησε για τα Σοβιέτ και την ανάγκη για οργάνωση των εργαζομένων και ούτω καθεξής.  Και στην πραγματικότητα, ήρθε πραγματικά πιο κοντά σε αυτό που ήταν πάντα κατανοητό ως η ουσία του Σοσιαλισμού.  Εξάλλου, ο πυρήνας του σοσιαλισμού ήταν κατανοητό ότι ήταν ο εργατικός έλεγχος στην παραγωγή.  Αυτός ήταν ο πυρήνας για να ξεκινήσει και μετά να συνεχίσει σε άλλα πράγματα.  Αλλά η αρχή είναι ο έλεγχος από τους εργάτες στην παραγωγή.  Εκεί αρχίζει.

Τότε ο Λένιν ανέλαβε την εξουσία τον Οκτώβριο του 1917 σε αυτό που ονομάζεται επανάσταση αν θέλετε να το πείτε έτσι.

(4:53) Ένα από τα πράγματα που ακολούθησαν ήταν οι άμεσες κινήσεις για την καταστροφή των Σοβιετ στις επιτροπές των εργοστασίων.  Αυτές ήταν μερικές από τις πρώτες κινήσεις του Λένιν και του Τρότσκι, στις οποίες ο Τρότσκι εντάχθηκε σε εκείνο το σημείο, αφού κατέλαβαν την κρατική εξουσία.  Στην πραγματικότητα, αν κοιτάξετε τι έγραψε ή έκανε ο Λένιν εκείνη την περίοδο, θα διαπιστώσετε ότι είναι μια αναστροφή της προηγούμενης θέσης, αυτού του είδους η αριστερή απόκλιση είναι αυτή, μια απόκλιση.  Θα μπορούσατε να ρωτήσετε γιατί.  Κατά την άποψή μου ήταν απλώς ευκαιριακό.  Ήξερε ότι για να πάρει την εξουσία θα έπρεπε να συμβαδίσει με τα λαϊκά ρεύματα που αναπτύσσονταν.  Τα οποία ήταν στην πραγματικότητα αυθόρμητα και ελευθεριακά, σοσιαλιστικά, όπως είναι τα περισσότερα λαϊκά κινήματα, από τον 17ο αιώνα.  Και όντας οξυδερκής πολιτικός, όπως ήταν, κατά κάποιο τρόπο συμβιβάστηκε με αυτό και μίλησε στη γραμμή που ήθελε να ακούσει ο κόσμος.  Είναι ακριβώς όπως όταν ένας Αμερικανός πολιτικός πηγαίνει κάπου και οι δημοσκόποι του λένε να λέει έτσι κι έτσι και αυτός το λέει.  Νομίζω ότι ο Λένιν έκανε το ίδιο πράγμα χωρίς τις δημοσκοπήσεις.  Σε κάθε περίπτωση, όποια και αν είναι η ερμηνεία σας, όταν ανέλαβε την εξουσία επανήλθε στον οπορτουνιστικό αβαγκαρντισμό του και κινήθηκε αμέσως για να εξαλείψει τα όργανα του εργατικού ελέγχου.

Τώρα αυτό σήμαινε ότι κινούνταν για να καταστρέψει τον ελευθεριακό σοσιαλισμό, εάν ο σοσιαλισμός έχει στον πυρήνα του τον εργατικό έλεγχο της παραγωγής.  Τα σοβιέτ στα εργοστασιακά συμβούλια ήταν όργανα ελέγχου των εργατών.  

(6:23) … ήταν τα όργανα που είχαν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια του λαϊκού αγώνα για την εφαρμογή βασικά του εργατικού ελέγχου και αυτά ήταν τα πρώτα πράγματα που έπρεπε να γίνουν.

(6:30) Μέχρι το 1918, αυτό ήταν το κλίμα πριν ξεκινήσει ο εμφύλιος πόλεμος. Η άποψη του Λένιν εκφράστηκε αρκετά ξεκάθαρα.  Ήταν η άποψη ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο Τρότσκι πήραν θέση ότι αυτό που χρειάζεσαι είναι αυτό που ο Τρότσκι ονόμασε «εργατικό στρατό» που υποτάσσεται στον έλεγχο ενός μόνο ηγέτη.  Είπε ότι η σύγχρονη πρόοδος, η ανάπτυξη του σοσιαλισμού απαιτεί η μάζα του πληθυσμού να υποτάσσεται σε έναν μόνο ηγέτη σε ένα πειθαρχημένο εργατικό δυναμικό.  Λοιπόν, αυτό δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον Σοσιαλισμό.  Στην πραγματικότητα, είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό, και επικρίθηκε για αυτό με ένα πνεύμα αλληλεγγύης, επειδή οι επαναστατικές δυνάμεις ήταν ακόμη ενεργές.  Επικρίθηκε γι' αυτό από ανθρώπους όπως η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Πάνεκοεκ, ο Γκόρτερ και οι άλλοι επιφανείς αριστεροί μαρξιστές.

Και νομίζω ότι είχαν δίκιο.  Και μετά συνεχίζει από εκεί.  Εννοώ ότι ο Λένιν ανακατασκεύασε τα τσαρικά συστήματα καταπίεσης, συχνά πιο αποτελεσματικά, Τσέκα, KGB και άλλες τεχνικές ελέγχου και καταπίεσης.  Νομίζω ότι από εκείνο το σημείο και μετά δεν υπήρχε τίποτα σοσιαλιστικό στη Σοβιετική Ένωση.  Νομίζω ότι έγινε στην πραγματικότητα, κατά την άποψή μου ένας πρόδρομος μεταγενέστερων μορφών ολοκληρωτισμού.  Αυτό νομίζω ότι συνέβη και αυτό πιστεύω ότι θα ανακαλύψετε αν δείτε τα γεγονότα.

(7:55) Τώρα, γιατί λέγεται σοσιαλισμός;  Νομίζω ότι είναι περίπλοκο και πρέπει να το δούμε.  Η Σοβιετική Ένωση τον αποκαλεί «σοσιαλισμό» και όντως ανέλαβαν τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους του διεθνούς σοσιαλιστικού κινήματος.  Διότι πρωτίστως αφορά στο κύρος του να έχει δημιουργήσει κάτι σοσιαλιστικό.  Παρεμπιπτόντως, απλώς μια παράπλευρη παρατήρηση, ο Λένιν παρέμεινε παρ' όλα αυτά ένας ορθόδοξος μαρξιστής από πολλές απόψεις.  Και ως ορθόδοξος μαρξιστής δεν πίστευε ότι ήταν δυνατό να υπάρξει σοσιαλισμός στη Σοβιετική Ένωση.  Αυτό υποτίθεται ότι πίστευε μέχρι το θάνατό του, λίγο πριν πεθάνει, όταν έγραφε ακόμα, μιλώντας καθαρά.  Διατήρησε την άποψη ότι η Σοβιετική Επανάσταση ήταν μια προσωρινή δράσηπου επρόκειτο να κρατήσει τα πράγματα στη θέση τους μέχρι να γίνει η πραγματική επανάσταση στη Γερμανία.  Επειδή η επανάσταση σύμφωνα με το μαρξιστικό δόγμα επρόκειτο να λάβει χώρα στον πιο προηγμένο τομέα του σύγχρονου βιομηχανικού καπιταλισμού που γνωρίζετε, για όλους τους λόγους που διαβάσατε στον Μαρξ.  Εκεί έπρεπε να γίνει η επανάσταση.  Αυτή προφανώς δεν ήταν η Σοβιετική Ένωση.  Επομένως, δεν θα μπορούσε να υπάρξει σοσιαλισμός εκεί, έπρεπε να είναι κάποιου είδους σοσιαλιστική δράση.  Και αυτό προφανώς έδωσε κάποιου είδους δικαιολογία για την εξάλειψη των σοσιαλιστικών θεσμών.  Δεν νομίζω ότι είναι πραγματική δικαιολογία, αλλά μάλλον αυτή ήταν η εσωτερική αιτιολόγηση.  Και πάλι, έχοντας αυτή την άποψη ήταν σύμφωνος με την κυρίαρχη μαρξιστική παράδοση.

(9:27) Λοιπόν, μετά από αυτό έρχεται η άποψη ότι όλα αυτά είναι «σοσιαλισμός».  Και γιατί να έχουν αυτή την άποψη τα κομμουνιστικά κόμματα;  Νομίζω ότι ο λόγος είναι επειδή ήθελαν να εκμεταλλευτούν την ηθική δύναμη του σοσιαλισμού, η οποία ήταν αρκετά πραγματική.  Ξέρετε ότι είναι κάπως δύσκολο να το θυμάστε αυτό σήμερα.  Αλλά εκείνη την εποχή ήταν πολύ αληθινή.  Αυτή θεωρήθηκε ως μια προοδευτική ηθική δύναμη.  Και συνδέοντας τη δική τους καταστροφή του σοσιαλισμού με την αύρα του σοσιαλισμού ήλπιζαν να κερδίσουν τα εύσημα στις εργατικές τάξεις και στους άλλους προοδευτικούς τομείς.

Τώρα και η Δύση το ταύτισε με τον σοσιαλισμό.  Και το έκαναν για τον αντίθετο λόγο.  Ήθελαν να συνδέσουν τον σοσιαλισμό με τη βαρβαρότητα του ρωσικού κράτους που υπονόμευσε τον σοσιαλισμό.  Αυτό που είχατε, λοιπόν, ήταν τα δύο μεγάλα πρακτορεία παγκόσμιας προπαγάνδας που για τους δικούς τους και εντελώς διαφορετικούς λόγους ισχυρίζονταν ότι αυτός είναι ο σοσιαλισμός.  Ότι αυτή η καταστροφή του σοσιαλισμού είναι σοσιαλισμός.  Και είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγεις από τον έλεγχο των δύο μεγάλων πρακτορείων προπαγάνδας του κόσμου όταν συμφωνούν.  Συμφώνησαν για διαφορετικούς λόγους αλλά βασικά συμφώνησαν και αυτό έγινε δόγμα.  Λοιπόν, νομίζω ότι οι άνθρωποι πρέπει να ρωτήσουν αν αυτό είναι αλήθεια.  Ρίξτε μια ματιά πίσω και δείτε αν οι κινήσεις που έκανε ο Λένιν, και ο Τρότσκι που τον υποστήριξε, καθώς υποστήριζαν και οι δύο, είχαν κάποια σχέση με τον σοσιαλισμό, όπως καταλαβαίνετε ας πούμε από τη μαρξιστική παράδοση ή την αριστερή ελευθεριακή παράδοση».