Λεπτομέρεια ομαδικής ταφής ατόμων που έχουν υποστεί βίαιο θάνατο. Στους καρπούς τους διακρίνονται οι μεταλλικοί κλοιοί - δεσμά | ΕΦΑ Δυτικής Αττικής Πειραιώς και Νήσων
Συντάκτης: Βασιλική Τζεβελέκου / Efsyn.gr
Εύρημα που προκαλεί δέος, χαρακτηρίζεται «συγκλονιστικό» για την εικόνα και την ερμηνεία του, ενώ αναμένεται να αποτελέσει ιστορική πηγή, είναι το πολυάνδριο με τους 80, προς το παρόν, δεσμώτες που αποκαλύφθηκε πριν από είκοσι ημέρες στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, στο Δέλτα Φαλήρου.
Στο νότιο τμήμα του σκάμματος όπου διεξάγονται οι ανασκαφές, βρέθηκε η ομαδική ταφή. Χρονολογικά τοποθετείται την εποχή του Κύλωνα, από τις πιο ταραγμένες περιόδους της αρχαίας Αθήνας. Οι νεκροί είναι τοποθετημένοι με τάξη, ο ένας δίπλα στον άλλον.
Ταφή ιπποειδούς Ταφή ιπποειδούς |
Ολοι έχουν μεταλλικά δεσμά στους καρπούς, πλην του τελευταίου ο οποίος έχει δεσμά στα πόδια. «Γεγονός που ίσως συνδέει το πολυάνδριο της Εσπλανάδας με τους αποτυμπανισμένους που αποκαλύφθηκαν εκεί κοντά έναν αιώνα νωρίτερα, το 1915», σύμφωνα με τη Στέλλα Χρυσουλάκη, έφορο αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων.
 |
| Στρατής Πελεκίδης 1915 |
Η παρουσίαση των πρόσφατων ανακαλύψεων έγινε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και τα μέλη του εξέφρασαν πολλαπλώς τον επιστημονικό τους ενθουσιασμό για τα ευρήματα.
Ο πρώτος μήνας της νέας φάσης των ανασκαφών (1η έως 31 Μαρτίου 2016) αποδείχθηκε γόνιμος. Εντοπίστηκαν 268 ταφές. Οι περισσότερες είναι λακκοειδείς, υπάρχουν κιβωτιόσχημοι τάφοι και μία ταφή αλόγου που διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Επίσης εντοπίστηκαν ταφικά αγγεία, αμφορείς, πιθαμφορείς, υδρίες, όστρακα κ.ά.
Η εικόνα ωστόσο που κυριαρχεί είναι της ομαδικής ταφής των δεσμωτών. Είναι τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλον, ορισμένοι με το πρόσωπο προς το έδαφος και έχουν τα δεσμά περασμένα στα χέρια.
Ο τρόπος παράταξής τους και οι δύο οινοχόες από μικρές σπονδές που βρέθηκαν ανάμεσά τους, δείχνουν ότι δεν πρόκειται για κοινούς κατάδικους.
Παράλληλα τα δύο αγγεία δίνουν την ακριβή χρονολόγηση του τάφου που τοποθετείται στο τρίτο τέταρτο του 7ου αιώνα, δηλαδή 650-625 π.Χ. εποχή του Κύλωνα. Σε μια πρώτη υπόθεση λοιπόν, ο τάφος μπορεί και να συνδέεται με το Κυλώνειο Αγος (632 π.Χ.), όπως είπε ο καθηγητής Μανόλης Κορρές.
Αριστερά: Οινοχόη (650 - 625 π.Χ.) που βρέθηκε στην ομαδική ταφή
Θύματα μιας τέτοιας σύγκρουσης πιθανόν είναι οι νεκροί αριστοκράτες της ταφής. «Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτουμε ένα τόσο τακτοποιημένο πολυάνδριο, ενώ χρονολογικά βρίσκεται τόσο κοντά σε αυτή την ταραγμένη περίοδο της Αθήνας», είπε η κ. Χρυσουλάκη.
Οι νέες αποκαλύψεις αλλάζουν τα δεδομένα στον χώρο. Μπορεί προς το παρόν να μην πάρθηκε καμία απόφαση, ωστόσο εκφράστηκαν απόψεις για την κατασκευή μουσειακού χώρου, in situ εγκατάστασης των ευρημάτων, η ανάγκη διατήρησης της εικόνας του πολυανδρίου ως συνόλου στη διάταξη που βρέθηκε κ.ά.
Εντυπωσιακά ευρήματα στο Δέλτα Φαλήρου
Οπως είπε η Στέλλα Χρυσουλάκη, «η Εφορεία θα προσπαθήσει να κάνει τα πάντα για να διασώσει τις αρχαιότητες» και υπογράμμισε την ανάγκη συνέχισης των ανασκαφών.
Σε ερώτηση των μελών του ΚΑΣ για τις προθέσεις του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος σχετικά με το εύρημα, η ίδια ανέφερε: «Δεν είναι μέσα στο πρόγραμμά τους. Θέλουν να περατώσουν το σύνολο του έργου και να το παραδώσουν στο ελληνικό Δημόσιο μέσα στο χρονοδιάγραμμά του».
Τόνισε ότι η ανασκαφή συνεχίζεται μόνο με το προσωπικό της Εφορείας καθώς τα υπόλοιπα μέλη έχουν απολυθεί. Πέρα όμως από τις προθέσεις του Ιδρύματος είναι θέμα βούλησης της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού η ανάδειξη των αρχαιοτήτων στο συγκεκριμένο σημείο.
Η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη χαρακτήρισε «πολύ σημαντικό το εύρημα». Προέταξε την ανάγκη της ασφάλειας των αρχαιοτήτων («είναι εκτεθειμένα, εδώ και έναν μήνα υπάρχει θέμα ασφάλειάς τους», είπε) και παρά την πίεση χρόνου, πρότεινε αυτοψία των μελών στον χώρο.
Η πρόταση έγινε αποδεκτή ομόφωνα. Το θέμα θα επανέλθει στο ΚΑΣ την ερχόμενη Τρίτη (η αυτοψία έγινε σήμερα), ενώ παράλληλα η Εφορεία πρέπει να καταθέσει μελέτη με την πλήρη πρότασή της.
Είναι χαρακτηριστικό πάντως ότι κατά τη συνεδρίαση ακούστηκε η άποψη: «Πρόκειται για συγκλονιστικό εύρημα που αγγίζει την Ιστορία και είναι δώρο στο συγκρότημα σύγχρονου πολιτισμού που ετοιμάζεται. Πρέπει οπωσδήποτε να διατηρηθεί γιατί δικαιώνει την επιστήμη της αρχαιολογίας».
Τι ήταν το Κυλώνειο Άγος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Με το όνομα Κυλώνειον άγος έμεινε γνωστή στην ιστορία μια σειρά από δεινοπαθήματα και θεομηνίες που έπληξαν την αρχαία Αθήνα και που αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή των οπαδών του Κύλωνα που συνέβη κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες.
Η απόπειρα του Κύλωνα
Ο Κύλων που ανήκε στην τάξη των ευγενών, είχε αναδειχθεί ολυμπιονίκης. Εκμεταλλευόμενος την δημοτικότητά που είχε αποκτήσει και έχοντας τη βοήθεια του πεθερού του Τυράννου των Μεγάρων Θεαγένη επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα. Είχε μάλιστα πάρει και χρησμό από το Μαντείο των Δελφών που έλεγε: «εν του Διός τη μεγίστη εορτή καταλαβείν την Αθηναίων ακρόπολιν» (Θουκ. Α' 126, 4). Θεώρησε ότι η μεγαλύτερη γιορτή του Δία ήταν τα Ολύμπια (κατά πάσα πιθανότητα όμως το Μαντείο αναφερόταν στα Διάσια). Κατά την διάρκεια της εορτής των Ολυμπίων επιτρεπόταν στους ολυμπιονίκες στην επέτειο της νίκης τους να πηγαίνουν με συγγενείς και φίλους και να κάνουν θυσίες σε διάφορα ιερά της πόλης. Εκμεταλλευόμενος τη συνήθεια αυτή αλλά και τη δυσαρέσκεια εκείνη των Αθηναίων, μαζί με τον αδελφό του και τους οπαδούς του κατέλαβε την Ακρόπολη το 632 π.Χ., (κατ΄ άλλους το 628 π.Χ.). Δεν επέτυχε όμως την ολοκλήρωση του σκοπού του γιατί ο τότε επώνυμος άρχων της Αθήνας ο Μεγακλής, που ανήκε στην ισχυρή οικογένεια των Αλκμαιωνιδών, αντέδρασε δραστήρια και πολιορκώντας την Ακρόπολη ανάγκασε τον μεν Κύλωνα και τον αδελφό του να διαφύγουν στα Μέγαρα, τους δε οπαδούς του να καταφύγουν ικέτες στον βωμό της Πολιάδος Αθηνάς. Τότε όσοι κατέφευγαν στους βωμούς θεωρούνταν προστατευόμενοι των θεών και συνεπώς ήταν απαραβίαστοι.
Οι οπαδοί όμως του Μεγακλή, ενώ τους υποσχέθηκαν πως αν βγουν από το ιερό δεν θα τους πείραζαν, παραβαίνοντας το πανελλήνιο εκείνο ιερό έθιμο, τους φόνευσαν προ του ιερού των Ευμενίδων, τη στιγμή που κατέρχονταν από την Ακρόπολη κρατώντας κατά την παράδοση ταινίες των οποίων η άλλη άκρη ήταν δεμένη στο βωμό, αφού προηγουμένως έκοψαν αυτές τις ταινίες (έτσι, θεώρησαν ότι δεν τυγχάνουν πλέον της θείας προστασίας).
Συνέπειες
Το έγκλημα αυτό των ικετών προκάλεσε τη φρίκη των Αθηναίων και τη γενική κατακραυγή και εκτός της Αθήνας, και οι δε Αλκμαιονίδες θεωρήθηκαν "εναγείς", ενώ αντίθετα οι συμπάθειες στράφηκαν προς τον Κύλωνα. Του γεγονότος αυτού επακολούθησε σειρά στάσεων και ταραχών μέχρι το 597 π.Χ. που ανέλαβε ο Σόλων να συμβιβάσει τα αντιμαχόμενα μέρη παρακαλώντας τους "εναγείς" να υποβληθούν οικειοθελώς στην κρίση τριακοσιομελούς δικαστηρίου που θα αποφασίσει σχετικά. Οι Αλκμαιονίδες προ αυτής της κατακραυγής δέχτηκαν και το δικαστήριο εκείνο με κατήγορο τον Μύρωνα τον Φλυέα τους καταδίκασε σε εξορία. Αποφάσισε μάλιστα να εκταφούν όσοι εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει και να θαφτούν έξω από την πόλη.
Αν και εκτελέστηκε η απόφαση εκείνη το άγος εξακολουθούσε να υφίσταται και φοβερή ασθένεια, λοιμός έπληξε την Αθήνα, με πολλούς θανάτους, τον οποίο οι πολίτες θεώρησαν ως θεία δίκη για το έγκλημα. Τότε λέγεται πως πάνω από την πόλη εμφανίσθηκαν να πλανώνται ψυχές νεκρών (φαντάσματα) και ένας δεισιδαίμονας φόβος κατέλαβε τους Αθηναίους. Την ίδια περίοδο ο Κύλωνας ξεσήκωσε τους Μεγαρείς εναντίον των Αθηναίων και κατάφεραν να καταλάβουν την Σαλαμίνα προκαλώντας καταστροφές και στην υπόλοιπη Αττική. Μετά απ΄ αυτά ρωτήθηκε το Μαντείο των Δελφών το οποίο και έδωσε εντολή να γίνει πλήρης καθαρμός υπό τις οδηγίες του τότε φιλόσοφου αλλά και ιερέα Επιμενίδη που έμενε όμως στη Φαιστό στη Κρήτη. Τότε στάλθηκε στην Κρήτη εσπευσμένα ο Αθηναίος Νικίας ο Νικηράτου, με ιερό πλοίο, πιθανώς τη Πάραλο ο οποίος προσκάλεσε τον Επιμενίδη στην Αθήνα πράγμα που δέχθηκε και τον ακολούθησε. Σημειώνεται πως μόλις ο Επιμενίδης έφθασε στο λιμένα Μουνιχίας, και αντίκρισε τον λόφο της Μουνιχίας προφήτεψε τον πραγματικό κίνδυνο της Αθήνας.
Ο Επιμενίδης φθάνοντας στην αρχαία Αθήνα και βλέποντας τον χώρο έδωσε αμέσως εντολή να συγκεντρώσουν πάνω στον Άρειο Πάγο μαύρα και λευκά πρόβατα τα οποία στη συνέχεια άφησαν ελεύθερα διατάζοντας να τα παρακολουθούν και όπου σταματήσει καθένα εξ αυτών εκεί να ιδρύεται (στήνεται) βωμός και να θυσιάζεται. Μετά την εκτέλεση των οδηγιών αυτών του Επιμενίδη οι θεοί μαλάκωσαν και το άγος εξέλιπε. Οι Αθηναίοι τίμησαν ιδιαίτερα τον Επιμενίδη προσφέροντάς του μεγάλες αμοιβές και δώρα πλην όμως εκείνος αρκέσθηκε μόνο σε ένα κλώνο ελαίας.
Τι ήταν το Κυλώνειο Άγος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Με το όνομα Κυλώνειον άγος έμεινε γνωστή στην ιστορία μια σειρά από δεινοπαθήματα και θεομηνίες που έπληξαν την αρχαία Αθήνα και που αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή των οπαδών του Κύλωνα που συνέβη κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες.
Ο Κύλων που ανήκε στην τάξη των ευγενών, είχε αναδειχθεί ολυμπιονίκης. Εκμεταλλευόμενος την δημοτικότητά που είχε αποκτήσει και έχοντας τη βοήθεια του πεθερού του Τυράννου των Μεγάρων Θεαγένη επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα. Είχε μάλιστα πάρει και χρησμό από το Μαντείο των Δελφών που έλεγε: «εν του Διός τη μεγίστη εορτή καταλαβείν την Αθηναίων ακρόπολιν» (Θουκ. Α' 126, 4). Θεώρησε ότι η μεγαλύτερη γιορτή του Δία ήταν τα Ολύμπια (κατά πάσα πιθανότητα όμως το Μαντείο αναφερόταν στα Διάσια). Κατά την διάρκεια της εορτής των Ολυμπίων επιτρεπόταν στους ολυμπιονίκες στην επέτειο της νίκης τους να πηγαίνουν με συγγενείς και φίλους και να κάνουν θυσίες σε διάφορα ιερά της πόλης. Εκμεταλλευόμενος τη συνήθεια αυτή αλλά και τη δυσαρέσκεια εκείνη των Αθηναίων, μαζί με τον αδελφό του και τους οπαδούς του κατέλαβε την Ακρόπολη το 632 π.Χ., (κατ΄ άλλους το 628 π.Χ.). Δεν επέτυχε όμως την ολοκλήρωση του σκοπού του γιατί ο τότε επώνυμος άρχων της Αθήνας ο Μεγακλής, που ανήκε στην ισχυρή οικογένεια των Αλκμαιωνιδών, αντέδρασε δραστήρια και πολιορκώντας την Ακρόπολη ανάγκασε τον μεν Κύλωνα και τον αδελφό του να διαφύγουν στα Μέγαρα, τους δε οπαδούς του να καταφύγουν ικέτες στον βωμό της Πολιάδος Αθηνάς. Τότε όσοι κατέφευγαν στους βωμούς θεωρούνταν προστατευόμενοι των θεών και συνεπώς ήταν απαραβίαστοι.
Οι οπαδοί όμως του Μεγακλή, ενώ τους υποσχέθηκαν πως αν βγουν από το ιερό δεν θα τους πείραζαν, παραβαίνοντας το πανελλήνιο εκείνο ιερό έθιμο, τους φόνευσαν προ του ιερού των Ευμενίδων, τη στιγμή που κατέρχονταν από την Ακρόπολη κρατώντας κατά την παράδοση ταινίες των οποίων η άλλη άκρη ήταν δεμένη στο βωμό, αφού προηγουμένως έκοψαν αυτές τις ταινίες (έτσι, θεώρησαν ότι δεν τυγχάνουν πλέον της θείας προστασίας).
Συνέπειες
Το έγκλημα αυτό των ικετών προκάλεσε τη φρίκη των Αθηναίων και τη γενική κατακραυγή και εκτός της Αθήνας, και οι δε Αλκμαιονίδες θεωρήθηκαν "εναγείς", ενώ αντίθετα οι συμπάθειες στράφηκαν προς τον Κύλωνα. Του γεγονότος αυτού επακολούθησε σειρά στάσεων και ταραχών μέχρι το 597 π.Χ. που ανέλαβε ο Σόλων να συμβιβάσει τα αντιμαχόμενα μέρη παρακαλώντας τους "εναγείς" να υποβληθούν οικειοθελώς στην κρίση τριακοσιομελούς δικαστηρίου που θα αποφασίσει σχετικά. Οι Αλκμαιονίδες προ αυτής της κατακραυγής δέχτηκαν και το δικαστήριο εκείνο με κατήγορο τον Μύρωνα τον Φλυέα τους καταδίκασε σε εξορία. Αποφάσισε μάλιστα να εκταφούν όσοι εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει και να θαφτούν έξω από την πόλη.
Αν και εκτελέστηκε η απόφαση εκείνη το άγος εξακολουθούσε να υφίσταται και φοβερή ασθένεια, λοιμός έπληξε την Αθήνα, με πολλούς θανάτους, τον οποίο οι πολίτες θεώρησαν ως θεία δίκη για το έγκλημα. Τότε λέγεται πως πάνω από την πόλη εμφανίσθηκαν να πλανώνται ψυχές νεκρών (φαντάσματα) και ένας δεισιδαίμονας φόβος κατέλαβε τους Αθηναίους. Την ίδια περίοδο ο Κύλωνας ξεσήκωσε τους Μεγαρείς εναντίον των Αθηναίων και κατάφεραν να καταλάβουν την Σαλαμίνα προκαλώντας καταστροφές και στην υπόλοιπη Αττική. Μετά απ΄ αυτά ρωτήθηκε το Μαντείο των Δελφών το οποίο και έδωσε εντολή να γίνει πλήρης καθαρμός υπό τις οδηγίες του τότε φιλόσοφου αλλά και ιερέα Επιμενίδη που έμενε όμως στη Φαιστό στη Κρήτη. Τότε στάλθηκε στην Κρήτη εσπευσμένα ο Αθηναίος Νικίας ο Νικηράτου, με ιερό πλοίο, πιθανώς τη Πάραλο ο οποίος προσκάλεσε τον Επιμενίδη στην Αθήνα πράγμα που δέχθηκε και τον ακολούθησε. Σημειώνεται πως μόλις ο Επιμενίδης έφθασε στο λιμένα Μουνιχίας, και αντίκρισε τον λόφο της Μουνιχίας προφήτεψε τον πραγματικό κίνδυνο της Αθήνας.
Ο Επιμενίδης φθάνοντας στην αρχαία Αθήνα και βλέποντας τον χώρο έδωσε αμέσως εντολή να συγκεντρώσουν πάνω στον Άρειο Πάγο μαύρα και λευκά πρόβατα τα οποία στη συνέχεια άφησαν ελεύθερα διατάζοντας να τα παρακολουθούν και όπου σταματήσει καθένα εξ αυτών εκεί να ιδρύεται (στήνεται) βωμός και να θυσιάζεται. Μετά την εκτέλεση των οδηγιών αυτών του Επιμενίδη οι θεοί μαλάκωσαν και το άγος εξέλιπε. Οι Αθηναίοι τίμησαν ιδιαίτερα τον Επιμενίδη προσφέροντάς του μεγάλες αμοιβές και δώρα πλην όμως εκείνος αρκέσθηκε μόνο σε ένα κλώνο ελαίας.
No comments:
Post a Comment