Κάτι μαγειρεύει ο Βαρουφάκης στο Βερολίνο

Συντάκτης: Γιάννης Δαμέλλος

Αυτές οι περιφερειακές εκλογές για το Βερολίνο εκτός από μια ακόμη ήττα της Μέρκελ, φαίνεται πως έφεραν και κάτι πιο ουσιαστικό για τη γηρασμένη Ευρώπη, τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για ενότητα μεταξύ των Αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για να αντιμετωπισθεί ο δεξιός λαϊκισμός, οι νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές, η λιτότητα αλλά και η άνοδος της Ακροδεξιάς. Στο πλαίσιο αυτό, το κόμμα της γερμανικής Αριστεράς Linke και το κόμμα DiEM25 του Γιάνη Βαρουφάκη δήλωσαν χθες πρόθυμα να προσχωρήσουν σε ένα πανευρωπαϊκό κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης. 

Λίγο πριν από τις εκλογές λοιπόν, στο Βερολίνο, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, η συμπρόεδρος του κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) Κάτια Κίπινγκ και ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου του κόμματος αυτού στο Βερολίνο Κλάους Λέντερερ βρέθηκαν στο ίδιο στρογγυλό τραπέζι και τάχθηκαν υπέρ της δημιουργίας ενός νέου πανευρωπαϊκού κινήματος της Αριστεράς. 

Ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν εκείνος που κάλεσε την Αριστερά σε ενότητα υπενθυμίζοντας ότι στη δεκαετία του ΄30 δεν κατέστη δυνατή «η συγκρότηση μιας συμμαχίας κατά της Δεξιάς» σε τέτοιο επίπεδο και ότι δεν επιτρέπεται να επαναληφθεί και τώρα αυτό το λάθος. Ο Βαρουφάκης κάλεσε να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι τόσο οι μαρξιστές, όσο και οι ελευθεριακοί, οι Πράσινοι και οι προοδευτικοί του Κέντρου και να αντιτάξουν μια εναλλακτική πρόταση απέναντι στην κυρίαρχη πολιτική που οδηγεί στον κοινωνικό αποκλεισμό όλων και περισσότερων ανθρώπων στην Ευρώπη και που ξυπνά τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Προσωπικά πιστεύω ότι το ένστικτο του Βαρουφάκη είναι σωστό. Καλύτερα να ενεργήσουμε νωρίς για να μην πάθουμε τα ίδια και καλύτερα να το κάνουμε μαζί παρά χώρια. Τη δεκαετία στην οποία αναφέρθηκε, εκείνη του 30, το εργατικό κίνημα στην Ευρώπη ήταν διασπασμένο ιδεολογικά, και επηρεασμένο από τη Σοβιετική Ενωση, που δεν σκόπευε να μοιραστεί τίποτα και με κανέναν. Διατηρούσε μια υψηλή επιστασία επί των άλλων κομμουνιστικών κομμάτων αλλά ουσιαστικά πρέσβευε το "Σοσιαλισμός για ένα Κράτος", όχι έναν επαναστατικό διεθνισμό. 

Μετά το κραχ, μολονότι το εργατικό κίνημα στην Ευρώπη αντιστάθηκε στο Κεφάλαιο σε πολλά μέτωπα, δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τον ανερχόμενο φασισμό και ναζισμό, γιατί οι δύο τελευταίες ιδεολογίες χρησιμοποίησαν τον εθνικισμό και το λαϊκισμό για να ξεσηκώσουν τις μάζες, βρίσκοντας μάλιστα πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή των ιδεών τους στη Γερμανία και την Ιταλία, δύο βιομηχανικά κράτη με ισχυρή στρατιωτική παράδοση, αλλά και σοβαρά οικονομικά προβλήματα. 

Στο τελευταίο μεγάλο ιδεολογικό μέτωπο πριν από το Β' Παγκοσμιο Πόλεμο, στην Ισπανία, η Αριστερά, οι ρεπουμπλικάνοι κομμουνιστές, οι Αναρχικοί, και ολοι οι Δημοκράτες του Κέντρου πολέμησαν ενωμένοι - όσο τους επέτρεπε η ιδεολογία τους- και έχασαν τον Εμφύλιο από τον Φράνκο, το Χίτλερ και το Μουσολίνι. Οι αστικές Δημοκρατίες εγκατέλειψαν την Ισπανία στην τύχη της και η Ευρώπη σε λίγα χρόνια έπεσε σαν ώριμο φρούτο στα χέρια των φασιστών. 

Η τωρινή Ε.Ε. μοιάζει πολύ με εκείνη την Ευρώπη. Μόλις βγήκε από μια παγκόσμια οικονομική κρίση, και έπεσε πάνω σε μια κρίση ταυτότητας. Όσον αφορά στην αντιμετώπιση της πρώτης κρίσης, είναι διασπασμένη ιδεολογικά. Ο Σόιμπλε έχει χαράξει μια πολιτική λιτότητας που τον έχει φέρει σε σύγκρουση όχι μόνο με το Νότο της Ευρώπης, αλλά και με τους υπερατλαντικούς του συμμάχους. Όσον αφορά στην κρίση ταυτότητας, μολονότι η Γερμανία είναι πολύ πιο πλούσια τώρα, από ό,τι ήταν μετά το Κραχ του 29, δείχνει εντούτοις εξαιρετικα νευρική ιδιαίτερα σε σχέση με τους μουσουλμάνους μετανάστες και παρουσιάζει παρόμοια συμπτώματα όπως και τότε με τους Εβραίους. Το πρόβλημα είναι πως η Γερμανία είναι το βαρόμετρο της Ε.Ε. στην παρούσα φάση, και δικαιολογημένα ο Βαρουφάκης ανησυχεί μήπως τα πράγματα εκτραχυνθούν και είναι πολύ αργά, όταν αναζητηθεί λύση.

Πάντως και η συμπρόεδρος του κόμματος της γερμανικής Αριστεράς (Die Linke) Κάτια Κίπινγκ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι δεν πρέπει να παγιδεύονται οι πολίτες από τους δεξιούς λαϊκιστές ούτε και να υιοθετούν την κοσμοθεωρία του Κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD). Αν κάτι δεν αλλάξει πραγματικά, αν η Αριστερά δεν φέρει ξανά την ελπίδα, η δυσαρέσκεια των πολιτών θα κατευθυνθεί ξανά προς τα δεξιά. Με τη σειρά του, ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου του κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) στο Βερολίνο, Κλάους Λέντερερ, κάλεσε τους πολίτες σε μεγαλύτερη κινητοποίηση ως μοχλό πίεσης στις κεντροαριστερές κυβερνήσεις. 

Εν κατακλείδι, και οι δυο Γερμανοί πολιτικοί υπογράμμισαν ότι, εάν τελικά ευοδωθεί ένας «σοσιαλκοκκινοπράσινος» συνασπισμός στη Γερμανία, αποτελούμενος δηλαδή από τους σοσιαλδημοκράτες, την Αριστερά και τους Πράσινους, η επιτυχία του δεν θα εξαρτηθεί από το να αρκεστούν οι πολίτες να βάζουν κάθε μερικά χρόνια ένα σταυρό στα ψηφοδέλτια, αλλά από τη συμμετοχή τους σε ένα κίνημα διαμαρτυρίας που θα αναγκάσει μια κυβέρνηση να πραγματοποιήσει τα αιτήματά τους.