Στην εποχή των τεράτων

Συντάκτης: Γιώργος Τσιάρας

Λίγες εβδομάδες απέμειναν για την αναγκαστική... μετακόμιση του Μπαράκ Ομπάμα από τον Λευκό Οίκο, και όλα δείχνουν πως το τελευταίο αυτό σκέλος της θητείας του θα είναι γεμάτο πίκρες για τον απερχόμενο μαύρο «πλανητάρχη», που βλέπει βασικές στρατηγικές επιλογές της εξωτερικής, ιδίως, πολιτικής του να καταρρέουν σαν χάρτινοι πύργοι μπροστά στα μάτια του, με ανεξέλεγκτες συνέπειες για ολόκληρο τον κόσμο.

Το χειρότερο δε γι’ αυτόν είναι πως στις περισσότερες περιπτώσεις για τα «χαστούκια» αυτά ευθύνεται πρωτίστως ο ίδιος, και συγκεκριμένα η ατολμία του να συγκρουστεί δυναμικά με τον πραγματικό κυβερνήτη της υπερδύναμης -αυτό που ένας μακρινός προκάτοχός του, ο Αϊζενχάουερ, είχε εγκαίρως βαφτίσει «στρατο-βιομηχανικό σύμπλεγμα» συμφερόντων και ο μέγας Τσόμσκι αποκαλεί «Πολεμικό Κόμμα των ΗΠΑ»: μια χαλύβδινη, απρόσωπη πολιτικο-επιχειρηματική γραφειοκρατία που προωθεί τον αέναο πόλεμο ως βασική πηγή βιομηχανικών πόρων, χρήματος και ισχύος.

Το πρώτο και σοβαρότερο «χαστούκι» αφορά φυσικά τη φλεγόμενη Συρία.

Πριν από δύο εβδομάδες, τέσσερα αμερικανικά και «συμμαχικά» αεροσκάφη έδωσαν τη χαριστική βολή στη βραχύβια ρωσο-αμερικανική συμφωνία εκεχειρίας, για την επίτευξη της οποίας τόσο ο Ομπάμα όσο και ο υπουργός Εσωτερικών του, Τζον Κέρι, εργάστηκαν σκληρά για περισσότερο από έναν χρόνο: τα αεροπλάνα βομβάρδισαν «κατά λάθος» μια γνωστή σε όλους στρατιωτική βάση του συριακού καθεστώτος στα περίχωρα της (πολιορκούμενης εδώ και ένα χρόνο από τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού κράτους») πόλης Ντειρ αλ-Ζορ, σκοτώνοντας περισσότερους από 65 ένστολους και τραυματίζοντας τουλάχιστον 100.

Φυσικά δεν επρόκειτο για ατύχημα, ούτε για «παράπλευρες απώλειες»: ο βομβαρδισμός κράτησε σχεδόν μία ώρα, επλήγησαν μόνο οι θέσεις των δυνάμεων του Ασαντ, και αμέσως μετά την αποχώρηση των αεροπλάνων ακολούθησε γενική επίθεση των φανατικών, που κατέλαβαν ανενόχλητοι τη βάση...

Στην πράξη δηλαδή, και για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, τα τζετ της «συμμαχίας κατά των ισλαμιστών τρομοκρατών» έπαιξαν τον ρόλο της αεροπορίας των τζιχαντιστών, προσφέροντας στους υποτιθέμενους στόχους τους αυτό που οι καραβανάδες αποκαλούν «εγγύς υποστήριξη», και επιβεβαιώνοντας πλήρως όλους εμάς που χρόνια τώρα γράφουμε για το διπλό παιχνίδι των ΗΠΑ: μιας υπερδύναμης-Ιανού, που εδώ και δεκαετίες εκτρέφει και εξοπλίζει μακιαβελικά πάσης φύσεως «εχθρούς», για να μπορεί μετά να επεμβαίνει... ανθρωπιστικά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη.

Πραγματικός στόχος του αεροπορικού πλήγματος ήταν φυσικά η ίδια η εκεχειρία, η οποία όντως κατέρρευσε με πάταγο μέσα σε λίγες ώρες, επαναφέροντας τις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις (των οποίων η συριακή αλληλοσφαγή αποτελεί ένα μόνο υποκεφάλαιο, έστω και καταλυτικό) στο απόλυτο ναδίρ.

Και εδώ έρχεται το μεγάλο ερώτημα:

Ποιος εξουσιοδότησε για το «ατυχές» χτύπημα; Ποιον συμφέρει η παράταση του «εμφυλίου» και η ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων με τον Πούτιν, που σε συνδυασμό με άλλα μέτωπα (Ουκρανία, επέκταση του ΝΑΤΟ στην ανατολική Ευρώπη, το ρωσικό «φλερτ» με Κίνα, Τουρκία και Ιράν κ.ά.) οδηγεί αναπόδραστα σε έναν δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο;

Ο ίδιος ο Ομπάμα, παρά τα πολλά (και τραγικά για μια μακρά σειρά κρατών και εθνών) λάθη του την τελευταία οκταετία, μοιάζει απίθανο να ενέκρινε μια τόσο καταστροφική επιλογή στη συγκεκριμένη συγκυρία.

Προσωπικά, και με αφορμή τα τελευταία γεγονότα στη Συρία, τείνω να πιστέψω («πατώντας» στα γραφτά πολλών, απείρως σοφότερων από μένα αναλυτών –ανάμεσά τους ο Πάτρικ Κόκμπερν, ένας από τους κορυφαίους Δυτικούς αναλυτές μεσανατολικών θεμάτων, αλλά και ο Ρόμπερτ Φισκ, ο Σίμουρ Χερς και άλλοι σημαντικοί δημοσιογράφοι με τεράστια εμπειρία) πως μέσα στην αμερικανική κυβέρνηση λειτουργούν πλέον σαφέστατα δύο απολύτως διακριτά «στρατόπεδα»: ένα «φιλειρηνικό», που παραδέχεται την αδυναμία των ΗΠΑ να συνεχίσουν να παίζουν τον ρόλο της μοναδικής υπερδύναμης και επιδιώκει τη σταδιακή απεμπλοκή από τον ρόλο του παγκόσμιου «αστυνόμου» και την εκχώρηση ισχύος και αγορών σε άλλους «παίκτες», στο πλαίσιο μιας νέας, ορθολογικότερης πολιτικής συγκυριαρχίας (condominium), κι ένα «φιλοπόλεμο», αποτέλεσμα της συμμαχίας ανάμεσα στους νεοσυντηρητικούς της περιόδου Μπους και τους αιμοχαρείς... «ανθρωπιστές» της περιόδου Κλίντον, που επιθυμεί την πάση θυσία διατήρηση του σημερινού μονοπολικού status quo, ρισκάροντας ακόμη και πυρηνικό πόλεμο με κάποια από τις ανερχόμενες περιφερειακές υπερδυνάμεις!

Ο Ομπάμα, στην ταραχώδη οκταετία του, «έπαιξε» και με τα δύο αυτά στρατόπεδα: ξεκίνησε σαν «ειρηνοποιός», μετά έβαλε τη στολή του πολέμαρχου, συμμετέχοντας ενεργά στην καταστροφή της Συρίας, της Λιβύης, της Ουκρανίας και άλλων χωρών, και τώρα, στα τελευταία της θητείας του, έδειξε να κατανοεί τα αδιέξοδα μιας αδιάκοπης σύγκρουσης με ολόκληρο τον υπόλοιπο πλανήτη και να συναισθάνεται την ανάγκη να κλείσει μερικά, έστω, από τα δεκάδες ανοιχτά μέτωπα, τόσο μέσα όσο και έξω από τα σύνορα των ΗΠΑ.

Είναι όμως αργά για δάκρυα: σαν άλλοι δόκτορες Φρανκενστάιν, αυτός και οι προκάτοχοί του κατασκεύασαν πολλά τέρατα -αλλά το μεγαλύτερο, το πιο αχόρταγο απ’ όλα ζει μέσα στους κόλπους του αμερικανικού «ιμπέριουμ» και αυτοαναπαράγεται, όπως όλες οι αυτοκρατορικές γραφειοκρατίες, χωρίς να δίνει σέντσι για την παρακαταθήκη των (προσωρινών και ανταλλάξιμων) πολιτικών «υπηρετών» του...