Η υφήλιος ανησυχεί, η Ρωσία αισιοδοξεί

Συντάκτης: Μαργαρίτα Βεργολιά

Φωτιά έχει πάρει το τηλέφωνο του Ντόναλντ Τραμπ από τις κλήσεις ξένων ηγετών για τα συνήθη συχαρίκια, εν μέσω διεθνούς παγωμάρας από την εκλογή του στον Λευκό Οίκο και του φόβου μπροστά στο άγνωστο της «αχαρτογράφητης» εξωτερικής πολιτικής του.

Πρώτος έσπευσε να τον καλέσει ο Αιγύπτιος πρόεδρος και απόστρατος στρατηγός Αλ Σίσι. Ακολούθησαν πρόεδροι και πρωθυπουργοί της Ιρλανδίας, του Μεξικού, του Ισραήλ, της Τουρκίας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας -ο πρωθυπουργός Αμπε κανόνισε ήδη το πρώτο τους ραντεβού την ερχόμενη Πέμπτη, στη Νέα Υόρκη-, της Αυστραλίας και της Νότιας Κορέας.

Δέκατη και... καταϊδρωμένη, σχολιάζουν τα λονδρέζικα ΜΜΕ, ήταν η Βρετανή πρωθυπουργός του Brexit, Τερέζα Μέι, την οποία ο Τραμπ διαβεβαίωσε γενικόλογα για τη διατήρηση της «ειδικής διμερούς σχέσης» και την προσκάλεσε «το συντομότερο δυνατό» στις ΗΠΑ.

Τι θα γίνει με το ΝΑΤΟ;

Στο μεσοδιάστημα, στα τηλέφωνα των ηγετών της Ε.Ε. επικρατεί σιγή και στις σκέψεις τους σύγχυση κι απορία. «Θα θέλαμε να γνωρίζουμε τι προθέσεις έχει ο Τραμπ σε σχέση με το ΝΑΤΟ, το παγκόσμιο εμπόριο και την κλιματική αλλαγή», δήλωσε χθες ανήσυχος ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

«Ειλικρινά ελπίζω η ρητορική του ως προς την άμυνα και τη Ρωσία να ήταν στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας», δήλωσε ο εν αναμονή νέος πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Σαούλιους Σκβερνέλις, το κεντρώο κόμμα του οποίου έχει ηγέτη έναν δισεκατομμυριούχο που προκάλεσε στα τέλη Οκτωβρίου πολιτικό σοκ στο Βίλνιους, κατατροπώνοντας στις βουλευτικές εκλογές τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας. Οι ευρωπαϊκές εκκλήσεις διατυπώνονταν την ώρα που ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριάμπκοφ, αποκάλυπτε ότι η Μόσχα ήταν σε επαφή με το επιτελείο Τραμπ κατά την προεκλογική περίοδο. Και «φυσικά αυτή θα συνεχιστεί και τώρα», προσέθεσε, επισημαίνοντας ότι το «στρατόπεδο» της Κλίντον είχε απορρίψει παρόμοιες προσκλήσεις. Πάντως στη Ρωσία «δεν επικρατεί ευφορία» για την εκλογή Τραμπ, υπογράμμισε, και «δεν αναμένουμε κάτι ιδιαίτερο από τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ».

«Δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη ότι οι Ρώσοι έκαναν ανοίγματα στον Τραμπ. Αποτελεί άλλωστε συνήθη πρακτική, σε όλες τις προεκλογικές εκστρατείες», σχολιάζει ο βρετανικός Guradian. «Είναι ωστόσο ενδιαφέρον το ότι ο Ριάμπκοφ επέλεξε να το δηλώσει τώρα δημόσια, μετά τις καταγγελίες για ρωσική παρέμβαση στην προεκλογική εκστρατεία κι ενώ το επιτελείο Τραμπ έχει διαψεύσει τέτοιου είδους επαφές».

Αισιοδοξία στη Μόσχα

Στη Μόσχα πάντως, γράφει η Telegraph, επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να άρει τις οικονομικές κυρώσεις για το Ουκρανικό, «καθώς αυτές επιβλήθηκαν με προεδρικό διάταγμα» και η απόφαση αναίρεσης μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.

Οχι τυχαία, κατά την προχθεσινή συνάντησή του με την Αμερικανίδα πρέσβη στο Κίεβο, ο Ουκρανός πρόεδρος Ποροσένκο έσπευσε να την ευχαριστήσει «για τις δηλώσεις σας ότι οι κυρώσεις θα συνεχιστούν τον Δεκέμβριο και για το ότι ο νέος πρόεδρος θα παραμείνει αξιόπιστος εταίρος στη μάχη υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας».

«Ανώτατοι στρατιωτικοί και διπλωμάτες στην Ευρώπη εκφράζουν φόβους ότι η ρητορική Τραμπ θα μπορούσε να σημάνει το τέλος για βασικά στοιχεία του διατλαντικού δόγματος ασφάλειας», αναφέρει η Telegraph, «ενθαρρύνοντας έτσι τη Ρωσία σε παρεμβάσεις κατά μελών του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη, ανάλογες με εκείνη στην Ουκρανία».

Αμυντικές δαπάνες

«Ο κίνδυνος είναι να εξουδετερωθεί το πνεύμα της συλλογικής άμυνας και της αποτροπής», σχολιάζει ο Βρετανός στρατηγός Ρίτσαρντ Σίρεφ, πρώην αναπληρωτής ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, καλώντας με την ευκαιρία τους Ευρωπαίους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους. Διαφορετικά, προειδοποίησε, «θα ενισχύσουν την τάση απομονωτισμού στις ΗΠΑ».

«Η Ευρώπη επιθυμεί να βρίσκεται στο πλευρό των ΗΠΑ, αλλά πρέπει επίσης να είναι σε θέση να αποφασίζει μόνη της», τόσο σε αμυντικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, αντέτεινε χθες ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ, λίγους μήνες πριν από την εκλογή νέου ενοίκου στο Ελιζέ κι ενώ τα φίδια ζώνουν πλέον το Παρίσι κι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για εκλογική ώθηση της Ακροδεξιάς από τη νίκη Τραμπ.

Το πρώτο, διπλό τεστ είναι στις 4 Δεκεμβρίου, με τις προεδρικές εκλογές στην Αυστρία και το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση στην Ιταλία. Χτυπώντας ήδη καμπανάκι, ο Αυστριακός υποψήφιος των Πρασίνων, Βαν ντερ Μπέλεν -που θα αναμετρηθεί με τον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ- χαρακτήρισε την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ «εγερτήριο», καλώντας τους ψηφοφόρους σε μαζική προσέλευση στις κάλπες.

«Η Τουρκία είναι ο ισχυρότερος σύμμαχός μας κατά του “Ι.Κ.”»

«Ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ» και «προτεραιότητα» στην επαναχάραξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής χαρακτηρίζει την Τουρκία ο απόστρατος αντιστράτηγος Μάικλ Φλιν, εκ των στενότερων συνεργατών του Ντόναλντ Τραμπ και τώρα προαλειφόμενος για τη θέση του νέου συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ.

«Η Τουρκία είναι πραγματικά ο ισχυρότερος σύμμαχός μας κατά του “Ισλαμικού κράτους” στο Ιράκ και τη Συρία, καθώς και πηγή σταθερότητας στην περιοχή», γράφει ο Μ. Φλιν σε άρθρο του στην εφημερίδα «The Hill», υπό τον τίτλο «Η σύμμαχός μας Τουρκία είναι και σε κρίση και χρειάζεται τη βοήθειά μας».

«Ωστόσο, η κυβέρνηση Ομπάμα κρατά την κυβέρνηση Ερντογάν σε απόσταση – μια απερίσκεπτη πολιτική, που απειλεί τη μακροχρόνια συμμαχία μας», παρατηρεί ο πρώην επικεφαλής της αμερικανικής Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών DIA. «Πρέπει να προσαρμόσουμε την εξωτερική μας πολιτική, αναγνωρίζοντας την Τουρκία ως προτεραιότητα. Πρέπει να δούμε τον κόσμο από την οπτική της Τουρκίας».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Φλιν τάσσεται εμμέσως πλην σαφώς υπέρ της έκδοσης του Τούρκου ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, πάλαι ποτέ πολιτικού μέντορα του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ζει από το ’90 αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια και τώρα κατηγορείται από την Αγκυρα ως ο «εγκέφαλος» της απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.

«Το τεράστιο, παγκόσμιο δίκτυο του Γκιουλέν φέρει όλα τα σημάδια ενός επικίνδυνου, εν υπνώσει τρομοκρατικού δικτύου», αναφέρει ο στενός σύμβουλος του Τραμπ, υπογραμμίζοντας σε αντιπαραβολή την οικονομική ενίσχυση που λαμβάνει από «φιλανθρωπικά ιδρύματα με επιρροή» στις ΗΠΑ.

Μνημονεύει μάλιστα ειδικά το Cosmos Foundation, «σημαντικό χρηματοδότη του Ιδρύματος Κλίντον», όπως υπογραμμίζει. «Κατά τη θεώρηση της Τουρκίας, η Ουάσινγκτον υποθάλπει την τουρκική εκδοχή του Οσάμα Μπιν Λάντεν», γράφει ο Φλιν. Παρομοιάζει, δε, την περίπτωση Γκιουλέν με εκείνη του Αγιατολάχ Χομεϊνί, ηγέτη της Ιρανικής Επανάστασης του 1979, τονίζοντας ότι η Αμερική δεν πρέπει να επαναλάβει «ένα μεγάλο λάθος, από μια άλλη εποχή, που αύξησε το κόστος της διεθνούς ασφάλειας για πάντα».

Παραμένει άγνωστο εάν οι θέσεις αυτές –που δημοσιεύτηκαν ανήμερα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ– βρέθηκαν στο επίκεντρο της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε το βράδυ της Τετάρτης ο Τραμπ με τον Ερντογάν: από τους πρώτους ξένους ηγέτες με τους οποίους συνομίλησε στο πρώτο 24ωρο από την εκλογή του. Σύμφωνα, πάντως, με πηγές της τουρκικής προεδρίας, κατά την «εγκάρδια συνομιλία» οι δύο άνδρες συμφώνησαν σε περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών σχέσεων και της συνεργασίας σε διεθνή ζητήματα, με πρώτο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.