Περί θεάματος (το ανάγνωσμα)

Συντάκτης: Δημήτρης Νανούρης για την Εφημερίδα των Συντακτών

Γάμα τον Μάη, ζήσε τώρα, έγραφαν σαράντα χρόνια μετά το ’68 στους τοίχους οι ανυπότακτοι νέοι τον θερμό Δεκέμβριο της Αθήνας. Η εξέγερση του Παρισιού, όμως, στοιχειώνει ακόμα τα κινήματα όπου Γης. Το ίδιο και οι πρωταγωνιστές της. Ενας απ’ τους εμβληματικότερους αυτοκτονεί σαν σήμερα στα 1994 με μια σφαίρα στην καρδιά· πώς αλλιώς; 

Γεννιέται στις 28 Δεκεμβρίου 1931 στο Παρίσι. Ορφανεύει νωρίς από πατέρα κι η Πολέτ Ρόσι, η μάνα του, τον στέλνει στη δική της στην Ιταλία. Στα χρόνια του πολέμου περιπλανιέται άστεγος και βγάζει το Γυμνάσιο στις Κάνες. Αντιτάσσεται αργότερα στον πόλεμο της Αλγερίας και συμμετέχει ενεργά στους αγώνες της εποχής. Προσχωρεί στις αρχές του ’50 στο κίνημα των λετριστών κι έρχεται οσημέραι σε σύγκρουση με την ηγετική μορφή του, τον Ρουμάνο ποιητή, κινηματογραφιστή και θεωρητικό Ιζιντόρ Ιζού, ιδρύοντας τη λετριστική (γραμματική) διεθνή. Γράφει άρθρα στο περιοδικό Potlatch και δημιουργεί πρωτοποριακές ταινίες.

Κατά τα μέσα του ’60 δημοσιεύει το κείμενο «Εκθεση για την κατασκευή καταστάσεων», το οποίο οδηγεί στη συγκρότηση της Καταστασιακής Διεθνούς, των περίφημων σιτουασιονιστών, εξέχουσες προσωπικότητες των οποίων αναδεικνύονται ο Ραούλ Βανεγκέμ και ο Τζιανφράνγκο Σανγκουινέτι. Το 1967 εκδίδει την «Κοινωνία του θεάματος». Παίρνει τη σκυτάλη από τον Τέοντορ Αντόρνο και τη Χάνα Αρεντ, ανατρέποντας εκ βάθρων την οπτική των κινημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο με μια ολιστική κριτική στον καπιταλισμό της εποχής. Το πόνημα ασκεί σημαντική επίδραση στον Μάη, στον οποίο ο ίδιος πρωτοστατεί. Μαζί με ορ(γ)ισμένους συντρόφους του, τους Λυσσασμένους, γίνεται η ψυχή της κατάληψης στη Σορβόνη και των οδοφραγμάτων στο Καρτιέ Λατέν, δίνοντας το σύνθημα για τη δημιουργία εργατικών συμβουλίων στα κατειλημμένα εργοστάσια. Ο Γκι Ντεμπόρ, διότι περί του Γκι Ντεμπόρ πρόκειται, απελαύνεται το 1972 από τη Γαλλία και ζει ταραχώδη βίο σε απόλυτη αντιστοιχία με τις ιδέες του. Ο χρόνιος εθισμός του στο ποτό τού προκαλεί αλκοολική πολυνευροπάθεια, σπάνια και επώδυνη νόσο επί της οποίας θριαμβεύει με μια θεαματική πιστολιά.

Ιδιοφυή αποσπάσματα από την «Κοινωνία του θεάματος» παρατίθενται κάτωθι: «Η αλλοτρίωση του θεατή από το αντικείμενο της παρατήρησης (που είναι αποτέλεσμα της δικής του μη συνειδητής δραστηριότητας) εκφράζεται ως εξής: Οσο περισσότερο παρατηρεί, τόσο λιγότερο ζει. Οσο περισσότερο αποδέχεται να αναγνωρίζει τον εαυτό του εντός των κυρίαρχων εικόνων της ανάγκης, τόσο λιγότερο κατανοεί τη δική του ύπαρξη και τη δική του επιθυμία. Η εξωτερικότητα του θεάματος σε σχέση με τον δρώντα άνθρωπο είναι εμφανής από το γεγονός ότι οι ίδιες του οι χειρονομίες δεν ανήκουν πλέον σ’ αυτόν, αλλά σε κάποιον άλλο που του τις αναπαριστά. Ιδού γιατί ο θεατής δεν αισθάνεται σε κανένα μέρος στο στοιχείο του, διότι το θέαμα είναι παντού». • «Η οικονομία μεταμορφώνει τον κόσμο, αλλά τον μεταμορφώνει αποκλειστικά σε κόσμο της οικονομίας». • «Εντός του πραγματικά ανεστραμμένου κόσμου, το αληθινό είναι μόνο μια στιγμή του ψεύδους».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: