Ο θρίαμβος του απείρου και η κυριαρχία του παρόντος

Η μάχη κατά των «ψευδών ειδήσεων», που έχουν αναλάβει πρόσφατα τα κυρίαρχα-συστημικά μέσα ενημέρωσης, έχει βασικό στόχο τη φίμωση των εναλλακτικών και ανεξάρτητων μέσων

Συντάκτης: Τάσος Τσακίρογλου

Ο Γάλλος φιλόσοφος Ροζέ Γκαροντί είχε χαρακτηρίσει τον 20ό αιώνα ως τον αιώνα της κατάκτησης των τριών απείρων: του άπειρα μεγάλου (με την κατάκτηση του Διαστήματος), του άπειρα μικρού (με την επανάσταση της μοριακής βιολογίας, αλλά και της ατομικής-πυρηνικής φυσικής) και του άπειρα σύνθετου (με την ανάπτυξη της κυβερνητικής και της επιστήμης των υπολογιστών). Ο 21ος αιώνας μπορούμε να πούμε ότι συμπυκνώνει όλα τα παραπάνω «άπειρα» σε ένα, εξαφανίζοντας τον ΤΟΠΟ και αφήνοντας τον ΧΡΟΝΟ και μάλιστα σε μία μόνο διάστασή του: το παρόν. Οπως είχε πει λίγο παλιότερα ο Πολ Βιριλιό, «το ΕΔΩ δεν υπάρχει πια, όλα είναι ΤΩΡΑ».

Τα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας κάθε είδους (τηλεόραση, ραδιόφωνο, ίντερνετ, social media, κινητά κ.λπ.) συρρίκνωσαν τόσο πολύ τη χωρική διάσταση του κόσμου μας, ώστε δημιούργησαν μια ταυτόχρονη πραγματικότητα, παιγμένη live –σε ζωντανό χρόνο– εγκλωβίζοντας την ανθρώπινη συνείδηση στη φυλακή ενός ατέλειωτου παροντισμού, χωρίς παρελθόν και μέλλον.

Μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε, με τη δύναμη των συστημάτων μεταφοράς πληροφορίας, να καταλήγουμε στη διαπίστωση του δημοσιογράφου και μυθιστοριογράφου, Γκαστόν Λερού, ότι «η επικαιρότητα δεν είναι ΜΕΤΑ, είναι ΠΡΙΝ!».

Δηλαδή η στρατηγική της πληροφορίας λειτουργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε αποδεικνύεται προφητική και Αποκαλυψιακή, με την έννοια της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Ή, όπως λέει ο Βιριλιό, «Αντλεί τη δύναμή της από το χάος που δημιουργεί στον χειρότερο κόσμο που είναι δυνατόν να υπάρξει».

Μιλάμε φυσικά για τη δύναμη της βιομηχανίας ενημέρωσης να δημιουργεί τον κόσμο και μάλιστα όχι σε επτά ημέρες, αλλά σε μία μόνο στιγμή. Πρόκειται για μια δύναμη πανταχού παρούσα, αόρατη, η οποία «τα πάνθ’ ορά» και προσπαθεί να τα κατευθύνει.

Στο πρόσφατο παρελθόν έχουμε μιλήσει για την κρίση αξιοπιστίας των ΜΜΕ, η οποία τα τελευταία χρόνια, ελέω κρίσης, έχει επιδεινωθεί. Ομως θα κάναμε μεγάλο λάθος να θεωρήσουμε ότι πλέον δεν ασκούν επίδραση πάνω στους πολίτες.

Με δεδομένη τη «διασυνδεμένη ύπαρξη» των νέων και την εξάρτησή τους από τη βιομηχανία παραγωγής εικονικής πραγματικότητας, με δεδομένη τη μαζική άγνοια του μέσου ανθρώπου για όσα τον καθορίζουν και τον επηρεάζουν, αλλά και την ψυχολογική ανάγκη όλων μας να νιώσουμε μέλη μιας ομάδας ή μιας κοινότητας (έστω εικονικής), η κερκόπορτα για την άλωση της συνείδησης μένει διαρκώς ανοιχτή.

Η μάχη η καλή κατά των «ψευδών ειδήσεων», που έχουν αναλάβει πρόσφατα τα κυρίαρχα-συστημικά μέσα ενημέρωσης, έχει βασικό στόχο τη φίμωση των εναλλακτικών και ανεξάρτητων μέσων. Και αυτό, στον βαθμό που τα ολιγαρχικά ΜΜΕ είναι εκείνα που κατ’ εξοχήν διαστρεβλώνουν, αποκρύπτουν και κατασκευάζουν την αλήθεια που σερβίρεται στο κοινό.

Ετσι, διεκδικούν το μονοπώλιο στον έλεγχο αυτής της «αλήθειας», με στόχο «το παγκόσμιο κοινό, σε αντίθεση με τον άπιστο Θωμά, να πιστεύει σε ό,τι δεν αγγίζει και σε ό,τι δεν θα μπορούσε να έχει δει» (Βιριλιό).

Διατυπωμένη αλλιώς αυτή η κατάσταση μπορεί να συνοψιστεί στην εξίσωση «όταν το μηδέν γίνεται πραγματικότητα, η πραγματικότητα με τη σειρά της εκπίπτει στο μηδέν».

Μας αφορά;