Συντάκτης: Τάσος Σαραντής για την Εφημερίδα των Συντακτών
Ενα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου Νότου, που περιλαμβάνει σε γενικές γραμμές τις ηπείρους της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, διαμορφώθηκε από την αποικιοκρατία. Στόχος των αποικιοκρατικών δυνάμεων ήταν η ενδυνάμωση της εξουσίας τους, το κέρδος και η αρπαγή της γης. Και, μέχρι και σήμερα, η γη παραμένει το έπαθλο. Κατά την τελευταία δεκαετία, σχεδόν 50 εκατομμύρια εκτάρια γης (ένα εκτάριο ισούται με 10.000 τετραγωνικά μέτρα) έχουν εκμισθωθεί ή αγοραστεί από ιδιώτες, κοινότητες και κυβερνήσεις στον παγκόσμιο Νότο για την παραγωγή σε μεγάλη κλίμακα βιοκαυσίμων, τροφίμων, δασικών πόρων, βιομηχανικών αγαθών, την ανάπτυξη υποδομών και τουριστικών εγκαταστάσεων, καθώς και για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Ενα σύνθετο δίκτυο πολυεθνικών εταιρειών, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και κυβερνήσεων του Βορρά είναι οι βασικοί δικαιούχοι.
Ενα παράδειγμα αποτελεί η Feronia Inc, που εδρεύει στον Καναδά και ανήκει στους οργανισμούς αναπτυξιακής χρηματοδότησης διαφόρων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένων της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας.
Η Feronia ελέγχει 120.000 εκτάρια φυτειών φοινικέλαιου στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Οι έσχατοι... έγιναν πρώτοι
Μερικές από τις χώρες που κάποτε ήταν αποικίες σήμερα είναι αποικιοκράτες: η Κίνα και η Ινδία έχουν τεράστιες επενδύσεις στην Καμπότζη, την Ινδονησία, τη Γουιάνα, την Αιθιοπία και τη Βραζιλία, μεταξύ άλλων χωρών.
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων Land Matrix, η Κίνα ελέγχει 258.728 εκτάρια στην Καμπότζη.
Στην κινεζική εταιρεία Union Development Group (UDG) έχει παραχωρηθεί μια έκταση γης 45.100 στρεμμάτων μέσα στο Εθνικό Πάρκο Botum Sakor για την ανάπτυξη ενός τουριστικού θέρετρου.
Με τις ευλογίες του κεντρικού Πολιτικού Γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, η UDG έχει επίσης επενδύσει 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα νέο λιμάνι βαθέων υδάτων στη χώρα, με πρόσβαση σε 90 χιλιόμετρα ακτογραμμής, και με μίσθωση 99 ετών.
Παρόμοιες επενδύσεις έχουν γίνει στον τομέα των θαλάσσιων υποδομών στο Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα, το Μπανγκλαντές, τη Μιανμάρ, την Ταϊλάνδη και την Ινδονησία.
Οπως άλλωστε γνωρίζουμε, η Κίνα έχει έντονο ενδιαφέρον για την αύξηση της στρατηγικής και εμπορικής της επιρροής πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και των υδάτων της Ασίας εν γένει.
Οι συναλλαγές για τη γη τέθηκαν σε εφαρμογή -και συχνά ξεκίνησαν- από υποεθνικά κράτη που βρίσκονταν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, προκειμένου να κερδίσουν σημαντικές επενδύσεις.
Για παράδειγμα, δεδομένης της οικονομικής φιλελευθεροποίησης, το 1991, τα ινδικά κρατίδια ανταγωνίζονταν μεταξύ τους -και με κράτη σε γειτονικές χώρες, όπως τη Σρι Λάνκα και το Μπανγκλαντές, τη Μαλαισία, το Βιετνάμ, την Καμπότζη και την Κίνα- ώστε να κερδίσουν «επιχειρηματικές ευκαιρίες».
Την εμπειρία του γύρω από το ζήτημα περιγράφει στην ιστοσελίδα «The Conversation» ο Βαρντ Μπέρενσοτ, ερευνητής στο Royal Institute for Southeast Asian and Carribean Studies.
«Πήρα συνέντευξη από αρκετούς ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους στο νότιο ινδικό κρατίδιο Ταμίλ Ναντού. Με την προϋπόθεση ότι ορισμένες λεπτομέρειες των συνεντεύξεων θα κρατηθούν off the record, ένας από αυτούς μου είπε:
"Οι εταιρείες είναι σαν γαμπροί. Οταν φέρνουν μια εμβληματική φίρμα σε ένα κρατίδιο, έρχονται με μια τεράστια λίστα αιτημάτων, όπου το πρωταρχικό είναι η γη. Στην περίπτωση μιας πολυεθνικής αυτοκινητοβιομηχανίας, είχαμε μεγάλα κενά οικόπεδα, τα οποία θα μπορούσαμε να μεταφέρουμε σε αυτούς σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Επιπλέον, ήθελαν οδική και σιδηροδρομική πρόσβαση στο λιμάνι. Ηθελαν να είναι κοντά σε μια μητρόπολη. Ηθελαν όλα τα είδη των κοινωνικών υποδομών, όπως γη για ένα διεθνές σχολείο και αθλητικές εγκαταστάσεις για τις οικογένειες των στελεχών της εταιρείας. Συνολικά, υπήρχαν 80 με 90 παράμετροι που σχετίζονταν με τη γη, φορολογικές ελαφρύνσεις και εκπτώσεις για το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα"».
Φτωχός εναντίον φτωχού
Ενας συνάδελφός του πρόσθεσε:
«Οι εταιρείες βάζουν ανοικτά το ένα κρατίδιο απέναντι στο άλλο. Πάρτε για παράδειγμα μια πολυεθνική. Προσπαθούσαμε να τους προσελκύσουμε για το κρατίδιό μας. Επρόκειτο να επενδύσουν 2 δισ. δολάρια. Ομως, η εταιρεία ήθελε 100 εκατομμύρια από εμάς. Εναλλακτικές περιοχές για την εταιρεία ήταν το Βιετνάμ και η επαρχία Γκουανγκτζού στην Κίνα. Τελικά, το έργο το πήρε το Βιετνάμ».
Οι διαπραγματεύσεις για το κλείσιμο συμφωνιών που θα προσελκύσουν τις ξένες επενδύσεις έχουν την τάση να πραγματοποιούνται έξω από τις επίσημες αίθουσες συσκέψεων.
Οι προσφορές γίνονται σε μπαρ, κλαμπ και σε οικίες - με άλλα λόγια, στις θεσμικές σκιές.
Στη Ζιμπάμπουε, βετεράνοι πολέμου μπορούν να λειτουργήσουν ως μεσάζοντες που διευκολύνουν ή εμποδίζουν τις συναλλαγές για τη γη σε τοπικό επίπεδο.
Στην Καμπότζη και το Βιετνάμ, οι επενδυτές γης δραστηριοποιούνται μέσω μεσαζόντων -συμπεριλαμβανομένων δημόσιων υπαλλήλων- έτσι ώστε να παρακάμψουν τους επίσημους κανόνες.
Στην Ινδία, ένα περίτεχνο δίκτυο μεσιτών και συμβούλων μεσολαβούν μεταξύ των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων ώστε να επιτευχθούν οι εξαγορές της γης.
Από αυτή την κατάσταση βγαίνουν κερδισμένοι τόσο οι μεσάζοντες όσο και οι ελίτ που ελέγχουν τα κρατίδια αυτά, που εξασφαλίζουν τη μακροζωία τους μέσω της διευκόλυνσης των ιδιωτών επενδυτών σε μια χώρα που μαστίζεται από την υψηλή ανεργία και οι ξένες επενδύσεις παρουσιάζονται ως ευλογία.
Και όπως γνωρίζουμε και από την ιστορία της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, η αρπαγή της γης δεν θα ήταν δυνατή χωρίς συνεργάτες επί των βολιδοσκοπημένων εδαφών, συνήθως αυτούς που κατείχαν τις καρέκλες της εξουσίας και αυτούς που τους πλαισίωναν, που αποτελούσαν τον μοχλό του αποικιοκρατικού έργου.
Ως εκ τούτου, η σημερινή ιστορία των παγκόσμιων αγοραπωλησιών της γης κινείται ακριβώς προς την ίδια κατεύθυνση με την εποχή της αποικιοκρατίας.
*Οποιαδήποτε ομοιότητα με τις τακτικές και τα αποτελέσματα που ακολουθούνται και σχετίζονται με το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και των δημόσιων αγαθών στη σημερινή Ελλάδα των μνημονίων, αλλά και οι οποιοιδήποτε συνειρμοί προκαλούνται σε ό,τι αφορά τη σημερινή αποικιοκρατία στην περιοχή μας είναι απολύτως θεμιτοί.
No comments:
Post a Comment