Συντάκτης: Νικόλαος Α. Μπινιάρης*
«Οι μιναρέδες είναι οι ξιφολόγχες μας, οι θόλοι τα κράνη μας, τα τζαμιά τα στρατόπεδά μας, οι πιστοί είναι οι στρατιώτες μας». Αυτά διακήρυσσε ο Ταγίπ Ερντογάν το 1999, τα οποία ήταν μέρος ενός ποιήματος του Ζιγιά Γκοκάλπ, Κούρδου διανοούμενου και θεωρητικού του κεμαλισμού. Τα διακήρυσσε ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης στην κωμόπολη Σιίρτ. Γι’ αυτό συνελήφθη, φυλακίστηκε και αποκλείστηκε από την πολιτική ζωή. Βέβαια το 2002 τα πράγματα είχαν αλλάξει και εξελέγη πρωθυπουργός. Από αυτή τη χρονιά έως σήμερα δύο σημαντικές αλλαγές έχουν συμβεί στην Τουρκία οι οποίες είναι αντι-κεμαλικές ως προς τη φιλοσοφία τους: η ισλαμοποίηση της Τουρκίας και η εμπλοκή της με τον αραβικό κόσμο μετά την «αραβική άνοιξη» και κυρίως με τον εμφύλιο της Συρίας.
Στις 6 Μαρτίου 2016 συγκεντρώθηκαν στην Αγκυρα 5.000 οπαδοί της ισλαμιστικής οργάνωσης «Χιζμπ ουλ Ταχρίρ» για να διακηρύξουν την πρόθεσή τους να εγκαθιδρύσουν το χαλιφάτο το οποίο κατήργησε ο Κεμάλ 92 χρόνια πριν... σε αντίθεση με τις προσδοκίες των «απίστων».
Η οργάνωση βέβαια ζητά την επαναφορά του νόμου της σαρία.
Την ίδια χρονιά μια δημοσκόπηση βρήκε πως 13,6% των Τούρκων δεν θεωρούν το «Ισλαμικό κράτος» τρομοκρατική οργάνωση και 22% δεν το θεωρούν απειλή για την Τουρκία.
Λίγες μέρες πριν πέσει το Χαλέπι στα χέρια του Ασαντ, ένας Τούρκος διανοούμενος ζήτησε τη σφαγή των αλεβιτών και κάλεσε για διαμαρτυρίες έξω από τη ρωσική πρεσβεία.
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε πως ο Ασαντ και η κυβερνώσα ελίτ είναι αλεβίτες (μιας κάποιας διαφορετικής κατεύθυνσης, αλλά είναι αλεβίτες και όχι σουνίτες που βρίσκονται απέναντι στον Ασαντ).
Ενας Τούρκος υπουργός είπε: «Είμαστε όλοι υποψήφιοι να γίνουμε μάρτυρες. Ελπίζω να γίνω μάρτυρας. Ελπίζω όλοι να γίνετε επίσης μάρτυρες».
Εν ολίγοις, όλοι οι Τούρκοι θέτουν υποψηφιότητα να πεθάνουν για την πίστη τους. Πώς άραγε;
Ενας γνωστός λόγιος και φιλόσοφος της θρησκείας του Ισλάμ, τον Νοέμβριο του 2014, είπε σε συνέντευξή του: «Σουνιτικές ομάδες όπως οι σαλαφιστές (ορθόδοξοι) είναι τώρα πολύ δραστήριοι στην Τουρκία. Μετά το πρόβλημα της Συρίας, λόγω της δογματικής πολιτικής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης η ισλαμική κοινότητα της Τουρκίας έχει ριζοσπαστικοποιηθεί και στρέφεται προς τον φονταμενταλισμό…».
Ο ίδιος επιχειρηματολόγησε πως η φιλοϊσλαμική πολιτική του ΚΔΑ βοήθησαν στη δημιουργία βάσεων των σαλαφιστών στην Τουρκία.
Δύο άλλα παραδείγματα θα μας δείξουν πού πραγματικά πηγαίνει η Τουρκία.
Το πρώτο: μεταξύ 2005 και 2015 στην Τουρκία έχουν κτιστεί 9.000 καινούργια τζαμιά.
Υπολογίζεται πως η χώρα έχει περίπου 90.000 τζαμιά, ενώ το Ιράν, θεοκρατικό κράτος, με πληθυσμό ίδιο με την Τουρκία, έχει 48.000, ενώ η Αίγυπτος με πληθυσμό 90.000.000, εκ των οποίων τα δέκα είναι χριστιανοί κόπτες, έχει 67.000 τζαμιά.
Το δεύτερο είναι οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Μέχρι το 2011 δεν υπήρξαν παρά συγκαλυμμένες προσπάθειες να παρουσιαστεί μια ατζέντα για την ενδυνάμωση του Ισλάμ στην Τουρκία.
Από το 2011 η εκπαίδευση επανασχεδιάστηκε έτσι ώστε να ενσταλάξει παιδεία με μεγαλύτερο ισλαμικό περιεχόμενο, σε απόλυτη ταύτιση με τον δεδηλωμένο σκοπό του Ερντογάν να διαπαιδαγωγήσει «ευσεβείς γενεές».
Ο ίδιος κομπάζει πως οι μαθητές που πηγαίνουν σε ιερατικά σχολεία, «σχολεία των ιμάμηδων», από 60.000, που ήταν την εποχή που ανέβηκε στην εξουσία, μέχρι το 2015 έγιναν 1.200.000.
Το 2014 υποχρεωτικά 40.000 παιδιά ενεγράφησαν σε ιερατικά σχολεία, τα οποία σε ορισμένες περιοχές είναι και τα μόνα σχολεία που υπάρχουν, εκτός από ιδιωτικά, και ταυτόχρονα επέτρεψε στα κορίτσια από τα 10 τους να φορούν ισλαμική μαντίλα στο σχολείο.
Οπως λέει ο Svante E. Cornell στη μελέτη του «Η ισλαμοποίηση της Τουρκίας: οι μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα από τον Ερντογάν»: «Τελικά, ο ισλαμικός επαναπροσδιορισμός του εκπαιδευτικού συστήματος οπωσδήποτε θα φέρει αλλαγές στην πολιτισμική ταυτότητα της Τουρκίας και για τις πολιτικές επιλογές τις οποίες θα κάνει».
Σε αυτήν την παρατήρηση βρίσκεται το κεντρικό σημείο του προβληματισμού της τουρκικής κοινωνίας.
Ποιο θα είναι το κοινωνικό-ιστορικό φαντασιακό της χώρας με τις προσπάθειες που έχουν ήδη γίνει και γίνονται από τη διακυβέρνηση Ερντογάν να εκπαιδεύσει «ευσεβείς γενεές» μουσουλμάνων Τούρκων;
Η απάντηση φαίνεται πια καθαρά μετά τα τρομοκρατικά κτυπήματα από το «Ισλαμικό κράτος», το οποίο δεν αποδέχεται τη μεταλλαγή της Τουρκίας από φίλο και συνεργάτη σε εχθρό στη Συρία, και σύμμαχο της Ρωσίας.
Η ισλαμοποίηση της Τουρκίας, δηλαδή η αναβάθμιση του θρησκευτικού αισθήματος και η σύνδεσή του με την παλαιά δόξα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το τελευταίο μουσουλμανικό χαλιφάτο, έγινε για δύο λόγους.
Ο ένας ήταν οι προσωπικές θρησκευτικές πεποιθήσεις του Ερντογάν και του παραγκωνισμένου πρώην συμβούλου, ΥΠΕΞ και πρωθυπουργού Νταβούτογλου γύρω από το Ισλάμ και τη δυναμική του στον 21ο αιώνα.
Ο δεύτερος ήταν γεωπολιτικός. Το νεο-οθωμανικό όραμα χρειαζόταν ένα ιδεολογικό υπόβαθρο για να αποδείξει στον γύρω του μουσουλμανικό κόσμο, κυρίως στους πρώην υπηκόους της Αυτοκρατορίας Αραβες, πως υπάρχει μια κοινή αρχή, ένα κοινό όραμα, μια κοινή κληρονομιά, την οποίαν πρέπει από κοινού να υπερασπιστούν με αρχηγό την αναπτυσσόμενη Τουρκία.
Μια Τουρκία η οποία μπορεί να εκβιάζει τη Δύση, να ωφελείται από αυτό και να συμμετέχει σε δυτικές συμμαχίες με ανταλλάγματα την αναγνώρισή της ως δύναμης σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή.
Μέχρι τον συριακό εμφύλιο, ο οποίος είναι και ένας πόλεμος ενδο-ισλαμικών δογμάτων, η Τουρκία μπορούσε να αποκρύπτει τις πραγματικές της προθέσεις.
Τώρα γίνεται ορατό πως το πρόγραμμα του Ερντογάν έρχεται να αναπαραγάγει τα στοιχεία εκείνα τα οποία προδιαγράφουν έναν τουρκικό εμφύλιο.
*συγγραφέας
No comments:
Post a Comment