Πετώντας την ηθική στα... σκουπίδια

Συντάκτης: Μαρία Δήμα

Αποστολή στις Βρυξέλλες

«Εthics Dumping» είναι ο όρος που από το 2013 χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ενωση για να περιγράψει πώς οι εταιρείες-κολοσσοί χρησιμοποιούν σαν λεμονόκουπες εκατομμύρια φτωχούς του πλανήτη με σκοπό την έρευνα και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ή φαρμακευτικών προϊόντων «πετώντας την ηθική στα σκουπίδια».

Πίσω από την ορολογία αυτή βρίσκονται παιδιά και ασθενείς που γίνονται πειραματόζωα, η χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων, έρευνες σε ζώα, η διεξαγωγή έρευνας χωρίς την έγκριση ή την ασφάλιση του συμμετέχοντος. Με αυτόν ακριβώς τον τίτλο -Ethics Dumping- και την εναγώνια προσθήκη «Looking for Justice», η Ευρωπαϊκή Αριστερά -με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιου Κούλογλου- οργάνωσε εκδήλωση στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στις Βρυξέλλες, στην οποία συμμετείχε πλήθος θεσμικών παραγόντων με τοποθετήσεις για τη θέση που κατέχει η ηθική στην έρευνα στον Τρίτο Κόσμο.

Ανισότητα

Ο Στέλιος Κούλογλου ανοίγοντας την εκδήλωση δήλωσε πως «οι ανισότητες αυξάνονται παγκοσμίως, όπως και η τάση για ανήθικες πράξεις σε περιοχές με χαμηλή φορολόγηση και χαλαρούς νόμους προστασίας του περιβάλλοντος. Η σύνοδος κορυφής αποφάσισε άλλο ένα “dumping”, αυτό των προσφύγων».

Ο Ελληνας ευρωβουλευτής υπογράμμισε την ανάγκη «να αναληφθεί δράση για την εφαρμογή κοινών προδιαγραφών σε όλο τον κόσμο. Το θέμα της εκδήλωσής μας εντάσσεται στις διαρκείς προσπάθειές μας για δίκαιη φορολογία και φορολογική δικαιοσύνη ενάντια στη φοροδιαφυγή και τους φορολογικούς παραδείσους και την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, καθώς όλα αυτά προωθούν και ενισχύουν την κοινωνική δικαιοσύνη».

Μια τραγική κατάσταση στην πλειονότητα των αφρικανικών χωρών περιέγραψε ο πρώην υπουργός Υγείας και Εξωτερικών της Μοζαμβίκης, Λεονάρντο Σιμάο, καθώς στις περισσότερες απουσιάζουν η ηγεσία που θα έχει τη βούληση να λάβει μέτρα κατά του Εthics Dumping, οι τεχνικές υποδομές, η επαρκής νομοθεσία, οι κατάλληλα εκπαιδευμένοι ερευνητές, η ενημέρωση του κόσμου πάνω στα ζητήματα αυτά, η σύγχρονη ματιά στις εξελιγμένες τεχνολογίες και άλλα στοιχεία, απαραίτητα για την προστασία των ανθρώπων.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Αξιολόγησης Δεοντολογίας της Ινδίας, Βασάτα Μουτουσουάμι, αναφέρθηκε στην πλειονότητα ενός πληθυσμού σχεδόν 1,5 δισ. ανθρώπων που δεν έχει ιδέα τι σημαίνει ηθική στην έρευνα, η σύγκρουση συμφερόντων μαίνεται και οι θεσμοί δεν είναι σε καμία περίπτωση σε θέση να εμποδίσουν πρακτικές αυτού του είδους.

Ανήθικες πρακτικές

Μάλιστα, όπως εξήγησαν οι ομιλητές, σε πολλά από αυτά τα μέρη είναι η ίδια η κουλτούρα των ανθρώπων και των κοινωνιών τέτοια που, χωρίς τα κατάλληλα μέτρα του δυτικού κόσμου, επιτρέπει τις πρακτικές αυτές. Πρακτικές που στη Δύση θεωρούνται ανήθικες και σε πολλές περιπτώσεις απαγορεύονται, στις χώρες αυτές μπορεί να μην αποτελούν καν ζήτημα προβληματισμού.

«Ερχόμαστε από ένα φτωχό περιβάλλον, αλλά έχουμε φωνή. Εχουμε έναν πολιτισμό κι έναν τρόπο ζωής. Εχουμε παραδοσιακές γνώσεις και όταν περπατάμε το μονοπάτι μαζί, μπορούμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλα τα ερευνητικά κέντρα», δήλωσε διηγούμενη και την προσωπική διαδρομή της στη σκληρή ζωή η Τζόις Αντιάμπο-Οντιάμπο, sex worker και ακτιβίστρια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών από την Κένυα.

«Οι εταιρείες έχουν αναλάβει τη διακυβέρνηση στις ΗΠΑ»

«Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είναι ανήθικος. Δεν έχει τίποτα το αξιοπρεπές. Στην Ουάσινγκτον την εξουσία ασκεί η ολιγαρχία των εταιρειών».

Αυτό ακούστηκε στην εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και αποκτά άλλο ειδικό βάρος όταν ακούγεται από αυτόν που αποκαλούν «Ιντιάνα Τζόουνς» των οικονομικών και το Time τον κατατάσσει στους 100 πιο ισχυρούς ανθρώπους του πλανήτη. Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και διευθυντής του Δικτύου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UN Sustainable Development Solutions Network), Τζέφρι Σακς, συμμετείχε στην εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και μίλησε ανοιχτά για το τι συμβαίνει στην Αμερική αυτή τη στιγμή.

Σημειώνουμε ότι ο Σακς έχει διατελέσει σύμβουλος της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΔΝΤ, του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, αλλά και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Επί σειρά ετών διετέλεσε διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνούς Ανάπτυξης, το οποίο συντόνιζε «προγράμματα σταθεροποίησης» για χώρες της Ασίας, της Αφρικής, της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και της Λατινικής Αμερικής.

«Χρειαζόμαστε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για να πετύχουμε μια βιώσιμη ανάπτυξη. Πρόκειται για συμφωνίες παγκόσμιες που πρέπει να τις κάνουμε πραγματικότητα, γιατί διαφορετικά είμαστε χαμένοι. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ο πρόεδρος Τραμπ είπε ότι η ηθική είναι για τους χαμένους. Δεν υπάρχει τίποτα το αξιοπρεπές στην αμερικανική κυβέρνηση αυτή τη στιγμή. Δεν ενδιαφέρεται για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

»Αυτό συμβαίνει όμως γιατί οι εταιρείες έχουν αναλάβει τη διακυβέρνηση στις ΗΠΑ. Είναι παντού στην Ουάσινγκτον: ελέγχουν τη νομοθεσία και τη φορολογία αδιαφορώντας για την κοινωνική δικαιοσύνη και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στην Ευρώπη το ήθος είναι ακόμη ζωντανό. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε την ευρωπαϊκή ηγεσία παρούσα, καθώς οι διμερείς μας στόχοι είναι υπό απειλή».

Μια σημαντική παράμετρος βιώσιμης ανάπτυξης στη σημερινή εποχή είναι και η διαχείριση της ψηφιακής πραγματικότητας και ακόμη περισσότερο των προσωπικών δεδομένων. «Βοηθήστε τους εαυτούς σας» είπε ο Σακς:

«Στον GDPR έχετε τα πρωτεία. Δεν θα το εφαρμόσουμε ποτέ στις ΗΠΑ γιατί θα το εμποδίσουν οι διεφθαρμένες εταιρείες. Χρησιμοποιήστε τα εργαλεία που βοηθήσατε να φτιαχτούν. Γιατί το Facebook να κάνει τζίρο 6-7 δισεκατομμυρίων δολαρίων που να πηγαίνουν στην τσέπη του Μαρκ Ζούκερμπεργκ; Δεν προσφέρει τέτοιες υπηρεσίες. Επομένως, φορολογήστε τα! Οπως θα κάναμε κανονικά σε ένα μονοπώλιο! Φορολογήστε τα εσείς γιατί εμείς στις ΗΠΑ δεν θα το κάνουμε δυστυχώς».