Είμαι μέλος του Ισπανικού Κογκρέσου και το Κράτος κατασκόπευε την ηλεκτρονική αλληλογραφία μου

JACOBIN

ΑΛΜΠΕΡΤ ΜΠΟΤΡΑΝ

Ο Albert Botran είναι Καταλανός βουλευτής του οποίου οι επικοινωνίες παρακολουθούνταν από το ισπανικό κράτος χρησιμοποιώντας λογισμικό κατασκοπείας από την ισραηλινή εταιρεία NSO Group. Γράφει στο Jacobin για το πώς το σκάνδαλο αποδεικνύει τον διαρκή πόλεμο των αντιδημοκρατικών δυνάμεων εναντίον των θεσμών της χώρας.

Τον Ιούνιο του 1995, οι ερευνητές αποκάλυψαν μαζικές υποκλοπές πολιτικών της Ισπανίας από την υπηρεσία πληροφοριών CESID - που οδήγησε στην παραίτηση του τότε αντιπροέδρου της κυβέρνησης Narcís Serra, του τότε υπουργού Άμυνας García Vargas και Emilio Alonso Manglano, ο οποίος ήταν επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας για δεκατέσσερα χρόνια. Η υπόθεση ήταν το προοίμιο για την πτώση του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (PSOE), που κατέληξε να χάσει τις εκλογές την επόμενη χρονιά. Αυτό το σκάνδαλο είχε συνέπειες επειδή οι άνθρωποι που παρακολουθούνταν ήταν μέλη της ισπανικής πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ, συμπεριλαμβανομένου του βασιλιά.

Ωστόσο, υπήρξαν και άλλες συνωμοσίες πολιτικής κατασκοπείας που είχαν πολύ λιγότερες συνέπειες — ειδικά αν τα θύματα ανήκαν στα βασκικά ή καταλανικά κινήματα υπέρ της ανεξαρτησίας. Η Ισπανία παρουσιάζεται ως μια υποδειγματική δημοκρατία, ωστόσο οι σχέσεις με τον Φρανκισμό εξακολουθούν να υφίστανται, ειδικά στις αστυνομικές δυνάμεις, το στρατό και το δικαστικό σώμα. Το καθεστώς του ’78 — που ονομάστηκε έτσι από τη θεσμική διευθέτηση μετά τον θάνατο του Φράνκο — ιδρύθηκε με τρόπο που αποφεύχθηκε οποιαδήποτε ρήξη, και αυτό έχει μεταδώσει μια αυταρχική πολιτική κουλτούρα και έναν έντονο εθνικισμό σε πολλούς τομείς της κρατικής εξουσίας.

Ένας από τους πυλώνες αυτής της συνέχειας ήταν η μοναρχία, που επανιδρύθηκε από τον Φράνκο: Ο Χουάν Κάρλος Α' είπε κάποτε ότι ο δικτάτορας τον είχε διατάξει, λίγο πριν πεθάνει, ότι προτεραιότητά του πρέπει να είναι η ενότητα της Ισπανίας. Οπότε, όλα γίνονται για να διατηρηθεί αυτή η ενότητα. Ο ίδιος ο πρόεδρος του Γενικού Δικαστικού Συμβουλίου το κατέστησε σαφές το 2017, την παραμονή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας: η ενότητα του ισπανικού έθνους «είναι άμεση εντολή για τους δικαστές».

Τώρα, αποκαλύφθηκε ότι το ισπανικό κράτος κατασκοπεύει συστηματικά τις επικοινωνίες Καταλανών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων και νυν βουλευτών. Δημόσιοι πόροι έχουν χρησιμοποιηθεί παράνομα (η πρόσληψη του λογοσμικού Pegasus κόστισε εκατομμύρια) από το ίδιο το Κράτος για κατασκοπεία, αφού δεν τίθεται θέμα δικαστικής άδειας. Περίπου εξήντα πέντε άτομα, πιθανώς περισσότερα, παρακολουθούνταν μέσω ενός προγράμματος της ισραηλινής εταιρείας NSO Group, το οποίο πωλείται μόνο σε κράτη. Άρα, δεν υπάρχει αμφιβολία ποιος βρίσκεται πίσω από αυτό.

Η αλήθεια ήρθε από το εξωτερικό: ήταν ένα Καναδικό ινστιτούτο, το Citizen Lab, και ένα αμερικανικό μέσο ενημέρωσης, το New Yorker, που αποκάλυψαν το σκάνδαλο. Αντίθετα, μέχρι σήμερα, δεν έχουμε λάβει ακόμη κανενός είδους υποστήριξη ή αλληλεγγύη από τους θεσμούς της Ισπανίας. Η δουλειά μου ως μέλος του Ισπανικού Κογκρέσου έχει διαρρεύσει: συνομιλίες, αρχεία και κάθετί που εμπλέκεται στην καθημερινή μου ζωή και, κατά συνέπεια, στη ζωή άλλων μελών. Αυτό δεν φαίνεται να ανησυχεί την ισπανική κυβέρνηση ή την προεδρία του Κογκρέσου, αφού γι' αυτούς η ενότητα της Ισπανίας είναι πιο σημαντική από τη δημοκρατία.

Ούτε μπορούμε να περιμένουμε τίποτα από την ισπανική δικαιοσύνη: η έλλειψη ανεξαρτησίας της είχε ήδη αποδειχθεί στη δίκη του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά των Καταλανών ηγετών το 2017–19. Πέρυσι, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης τιμώρησε αυτή τη δικαστική διαδικασία, εγκρίνοντας μια έκθεση στην οποία, μεταξύ άλλων, επεσήμανε ότι «ορισμένα χωρία στο κείμενο της ποινής του Ανωτάτου Δικαστηρίου φαίνονται ενδεικτικά της δυσκολίας να δικαιολογηθεί η παρουσία της βίας όπως απαιτείται από το έγκλημα της εξέγερσης». Επίσης επέκρινε τέτοιες ποινικές κατηγορίες ως «απαρχαιωμένες και υπερβολικά γενικόλογες για την αντιμετώπιση αυτού που στην πραγματικότητα είναι ένα πολιτικό πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί με πολιτικά μέσα». 

Η ισπανική κυβέρνηση του PSOE και της Unidas Podemos πρωτοστάτησαν στην απώθηση αυτού μέσω της χάρης που απένειμαν. Ωστόσο, η κατηγορία για το έγκλημα της εξέγερσης θα παραμείνει ως είχε, χωρίς να καταργηθεί - ένα εργαλείο στα χέρια των συντηρητικών δικαστών που θα μπορέσουν να το χρησιμοποιήσουν ξανά για πολιτικούς σκοπούς.

Μεταξύ αυτών που παρακολουθούνταν είναι επίσης δικηγόροι, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και επιστήμονες. Ο Δικηγορικός Σύλλογος της Βαρκελώνης έχει ήδη μιλήσει: αυτό που αποκαλύφθηκε από το Citizen Lab και το New Yorker «μπορεί να αντιπροσωπεύει μια σοβαρή παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και μια αφόρητη παραβίαση του δικαιώματος υπεράσπισης και του καθήκοντος επαγγελματικού απορρήτου» και για αυτόν τον λόγο έχει απαιτήσει «άμεσες δημόσιες εξηγήσεις» από την ισπανική κυβέρνηση. Η υπόθεση είχε μεγάλη απήχηση στα καταλανικά μέσα ενημέρωσης καθώς και σημαντική απήχηση στα διεθνή μέσα. Τα ισπανικά ΜΜΕ ήταν τα τελευταία που το ανέδειξαν, αλλά τώρα κάνουν και εκείνα αναφορές για το σκάνδαλο.

Η πολιτική κατασκοπεία δεν αφορά αποκλειστικά την Ισπανία. Το Watergate στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι εμβληματικό ενός φαινομένου που έχει επηρεάσει καθιερωμένες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά στην περίπτωσή μας, το «Catalangate» προσθέτει ένα ακόμα μελανό σημείο στην κατασταλτική παράδοση του ισπανικού κράτους να ματαιώνει το δημοκρατικό μας αίτημα: να μπορέσουμε να ψηφίσουμε για το πολιτικό μας μέλλον και να οικοδομήσουμε μια ανεξάρτητη Δημοκρατία.

Υπήρξαν προηγούμενες περιπτώσεις κατασκοπείας, όπως αυτή που είναι γνωστή ως «Επιχείρηση Καταλονία», η οποία προσπάθησε να συγκεντρώσει δεδομένα για να δυσφημήσει τους ηγέτες υπέρ της ανεξαρτησίας. Υπήρξε, όπως προαναφέρθηκε, μια άδικη δίκη. Περισσότεροι από τρεις χιλιάδες άνθρωποι αντιμετωπίζουν επί του παρόντος νομικές διαδικασίες που προκύπτουν από τον αγώνα για την ανεξαρτησία. Και την ημέρα του δημοψηφίσματος χρησιμοποιήθηκε αστυνομική βία εναντίον ανυπεράσπιστων ψηφοφόρων. Είναι αναμενόμενο ότι μια κυβέρνηση του συντηρητικού Partido Popular και του ακροδεξιού VOX θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την καταστολή, καθώς η ακροδεξιά αναφέρει συχνά την πρόθεσή της να θέσει εκτός νόμου τα πολιτικά κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας — και υπάρχει ήδη ένα βασκικό προηγούμενο.

Οι ισπανικές ελίτ αντιστέκονται στις πλειοψηφικές απαιτήσεις του καταλανικού λαού. Το καθεστώς του ’78 συνεχίζει να λειτουργεί ως ολιγαρχικό σύστημα για το οποίο το δημοκρατικό μας σχέδιο αποτελεί ξεκάθαρη απειλή. Και γι' αυτό χρησιμοποιούν κάθε είδους κατασταλτικούς πόρους, αποδεικνύοντας τη συνέχεια ενός βαθέως κράτους που δεν έχει αλλάξει από τον Φράνκο.

Την παραμονή του δημοψηφίσματος του Οκτωβρίου 2017, ο Τζούλιαν Ασάνζ δήλωσε ότι η καταλανική διαδικασία θα αποτελέσει προηγούμενο «για το είδος της δημοκρατίας που θα δούμε στην Ευρώπη και στον δυτικό κόσμο». Ο καταλανικός αγώνας για ανεξαρτησία παραμένει ανοιχτός και συνεχίζει να αποτελεί μέρος αυτής της ευρύτερης μάχης για το μέλλον της δημοκρατίας.