Το NATO «πλέει» προς το Αιγαίο

Συντάκτης: efsyn.gr
«Χωρίς καθυστέρηση» είναι το σύνθημα του NATO μετά την επίτευξη συμφωνίας σύμφωνα με την οποία δυνάμεις της συμμαχίας θα βρεθούν άμεσα στο Αιγαίο για να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις κατά των δικτύων παράνομων διακινητών.

Ευνοϊκή κρίνει τη συμφωνία ο υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος, αλλά και κύκλοι του υπουργείο Εθνικής Άμυνας υποστηρίζουν ότι η συμμετοχή του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση του προσφυγικού διασφαλίζει πλήρως την ελληνική κυριαρχία, αλλά και την αρμοδιότητα της Ελλάδας στις επιχειρήσεις της έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο.

Σοβαρά ερωτήματα

Παρ' όλα αυτά εγείρονται αρκετά σοβαρά ερωτήματα όσον αφορά το πώς θα εφαρμοστεί πρακτικά αυτή η συμφωνία. Κατ΄αρχάς, ακόμη είναι ασαφές ποιος θα έχει το γενικό πρόσταγμα των επιχειρήσεων, ενώ εγκυμονούνται σοβαροί κίνδυνοι από την παρουσία τόσων πολλών αεροναυτικών δυνάμεων στην ίδια περιοχή. Επιπλέον, ερώτημα γεννάται για το πώς θα αντιμετωπιστεί πιθανή εμπλοκή και βεβαίως σε ποιο βαθμό εξασφαλίζεται η ελληνική αρμοδιότητα στο καυτό ζήτημα της ευθύνης σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Διπλωμάτες με γνώσεις του διεθνούς ΝΑΤΟϊκού δικαίου εκφράζουν επιφυλάξεις κατά πόσο το Καταστατικό της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας καλύπτει τη συμμετοχή στρατιωτικών δυνάμεων σε επιχειρήσεις πολιτικού χαρακτήρα, όπως αυτές που σχετίζονται με το προσφυγικό.

Στόχος, οι διακινητές

Ανακοινώνοντας τη βούληση του NATO να υποστηρίξει και να συμμετάσχει σε ναυτικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Άστον Κάρτερ, μετά το τέλος της συνόδου των υπουργών Άμυνας της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες, τόνισε ότι η πρωταρχική στόχευση της όποιας αποστολής του NATO για το προσφυγικό είναι τα δίκτυα διακινητών.

«Υπάρχει ένα εγκληματικό δίκτυο που εκμεταλλεύεται αυτούς τους δύσμοιρους ανθρώπους, και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος από ανθρωπιστική διάσταση είναι να βάλουμε αυτό το οργανωμένο δίκτυο στο στόχαστρο», δήλωσε.

Το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχουν οι 28 χώρες μέλη του ΝΑΤΟ «έδωσε εντολή προς τις στρατιωτικές αρχές να γνωμοδοτήσουν για τους τρόπους πραγματοποίησης αυτής της επιχείρησης», εξήγησε ο Αστον Κάρτερ. «Αυτοί θα εξετασθούν στη συνέχεια από το Στρατιωτικό Συμβούλιο του ΝΑΤΟ και μετά θα υποβληθούν στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο που δίνει το πράσινο φως για κάθε στρατιωτική επιχείρηση», διευκρίνισε ο Αμερικανός υπουργός.

Από την πλευρά της, η υπουργός Αμυνας της Γερμανίας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ συμφώνησε για τη ναυτική επιχείρηση στο Αιγαίο για την παρακολούθηση των προσφυγικών ροών και την αντιμετώπιση των διακινητών και πρόσθεσε ότι η νατοϊκή επιχείρηση πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατόν.

«Χωρίς καθυστέρηση»

Ο γ.γ. της συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά τη διάρκεια της επίσημης ενημέρωσης, ανακοίνωσε ότι «ναυτική δύναμη του ΝΑΤΟ θα κατευθυνθεί χωρίς καθυστέρηση προς το Αιγαίο».

«Ο διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη, ο Αμερικανός στρατηγός Φίλιπ Μπρίντλαβ δίνει αυτήν τη στιγμή διαταγή στη μόνιμη ναυτική δύναμη... να αναπτυχθεί στο Αιγαίο Πέλαγος χωρίς καθυστέρηση και να αρχίσει εκεί τις δραστηριότητες παρακολούθησης», δήλωσε ο Γενς Στόλτενμπεργκ παρουσιάζοντας την ναυτική επιχείρηση που θα αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση και για την πραγματοποίηση της οποίας έδωσε σήμερα την έγκρισή της η Ατλαντική Συμμαχία.

Θα είναι η πρώτη φορά που το ΝΑΤΟ, που μέχρι σήμερα είχε αρνηθεί να εμπλακεί στην χειρότερη προσφυγική κρίση που γνωρίζει η Ευρώπη από το 1945, πραγματοποιεί τέτοια επιχείρηση παρακολούθησης.

Το Βερολίνο, η Άγκυρα και η Αθήνα ζήτησαν χθες το βράδυ επισήμως από τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ την οργάνωση «αποστολής παρακολούθησης στο Αιγαίο Πέλαγος». Αντικείμενο είναι να υπάρξει «μία καθαρή οπτική της κατάστασης στις τουρκικές ακτές», όπου ανθούν οι δραστηριότητες των διακινητών προσφύγων και μεταναστών, χάρη στην ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο, σύμφωνα με γερμανική κυβερνητική πηγή.

«Οι τρεις χώρες επεσήμαναν την ανάγκη για το ΝΑΤΟ να δράσει γρήγορα και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απολύτως σύμφωνες, διότι διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές», δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, διευκρινίζοντας ότι η πρόταση των τριών χωρών συνίσταται στην «επέκταση της ναυτικής επιχείρησης του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο», η οποία σήμερα τελεί υπό τη διοίκηση της Γερμανίας, «ώστε να αντιμετωπισθεί η προσφυγική κρίση».

Ικανοποίηση Καμμένου

Ικανοποιημένος εμφανίστηκε ο υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος, μετά τη λήξη της υπουργικής συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Ο Πάνος Καμμένος τόνισε ότι η συμφωνία«αλλάζει εντελώς τα πράγματα όσον αφορά το θέμα της μετανάστευσης» για να προσθέσει ότι «η Ελλάδα σε συνεργασία με τη Γερμανία, αλλά και με άλλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ κατάφεραν, με σκληρές διαπραγματεύσεις των τελευταίων 24 ωρών, να έχουν τη σύμφωνη γνώμη όλων των χωρών μελών του ΝΑΤΟ «σε μια συμφωνία που θα λύσει οριστικά το θέμα της μετανάστευσης».

«Η Ελλάδα μέχρι τώρα έχει πληρώσει πάρα πολύ ακριβά και εν μέσω οικονομικής κρίσης το μεταναστευτικό, δυσανάλογα προς τις άλλες χώρες της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας

Όπως εξήγησε ο ίδιος, η σημερινή απόφαση του ΝΑΤΟ διασφαλίζει ότι οι νατοϊκές δυνάμεις, οι οποίες θα αναπτυχθούν στο Αιγαίο -στην ακτογραμμή της Τουρκίας-, θα διασφαλίσουν ότι οι μετανάστες που θα συλλαμβάνονται θα επιστρέφουν άμεσα πίσω στην Τουρκία.

Επιπλέον, ο Π. Καμμένος επισήμανε ότι στην κοινή δήλωση των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, γίνεται απόλυτα ξεκάθαρο ότι ο σκοπός της νατοϊκής δύναμης στο Αιγαίο, είναι να σταματήσει η εγκληματική συμμορία και οι ενέργειες αυτών που διακινούν ανθρώπους. «Πληρώσαμε μέχρι τώρα με την απώλεια δέκα χιλιάδων παιδιών, με χιλιάδες νεκρούς», ανέφερε ο υπουργός.

Το δεύτερο πολύ σημαντικό στοιχείο, σύμφωνα με τον Έλληνα υπουργό Άμυνας, είναι ότι υπάρχει από όλους τους εταίρους ο πλήρης σεβασμός της εθνικής κυριαρχίας και των συνόρων. «Είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι στις δυνάμεις που θα συμμετέχουν στη νατοϊκή αυτή ομάδα, η Τουρκία θα επιχειρεί μόνο εντός τουρκικών υδάτων και τουρκικού εναερίου χώρου και η Ελλάδα εντός των ελληνικών υδάτων και του ελληνικού εναερίου χώρου», δήλωσε ο Π. Καμμένος και προσέθεσε ότι ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το γεγονός ότι διασφαλίζεται πλήρως η έρευνα και η διάσωση και αναγνωρίζεται η κυριαρχία της Ελλάδας επ’ αυτού.

Παράλληλα, ο υπουργός τόνισε ότι «σε δεύτερη φάση, οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ που είναι και μέλη της Ε.Ε. ξεκινούν με αυτή την απόφαση να κινητοποιούν και τη Frontex προκειμένου -αντί να επιχειρεί στα ελληνικά νησιά- να επιχειρεί πλέον στην παραμεθόριο της Τουρκίας, μετά τη μετατροπή της Frontex σε ευρωπαϊκή ακτοφυλακή, που απαιτεί μια πολιτική απόφαση».

Καταλήγοντας, ο Π. Καμμένος ευχαρίστησε τον μόνιμο αντιπρόσωπό της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, τον στρατηγό και το στρατιωτικό και διπλωματικό προσωπικό για όλη αυτή τη δύσκολη διαπραγμάτευση που κατέληξε επιτυχώς. «Πιστεύω ακράδαντα ότι η σημερινή απόφαση κλείνει ένα κεφάλαιο το οποίο πλήρωσε η Ελλάδα πάρα πολύ ακριβά. Κλείνει το κεφάλαιο της παράνομης μετανάστευσης», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας.

Τι προβλέπει η συμφωνία

Μετά την εσπευσμένη επιστροφή της ελληνικής αποστολής στην Αθήνα λόγω του τραγικού δυστυχήματος με το ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού, κύκλοι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας εξήγησαν ότι η Μόνιμη Ναυτική Δύναμη Μεσογείου SNMG 2 του ΝΑΤΟ θα δρα ανατολικά των ελληνικών νησιών.

Σκοπός της θα είναι η άμεση επιστροφή στην Τουρκία όσων προσώπων περνούν και καταφέρουν να βγουν από τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας και να φθάσουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Στη συγκεκριμένη περιοχή, τα χωρικά ύδατα Ελλάδας και Τουρκίας έχουν οριστεί με την αρχή της εξ ημισείας απόστασης.

Αρμοδιότητα των ΝΑΤΟϊκών πλοίων θα είναι να εντοπίζουν το ίχνος (συντεταγμένες) του πλοίου των διακινητών και άμεσα να ειδοποιούν ή την τουρκική ακτοφυλακή ή τη FRONTEX και το σκάφος θα επιστρέφει στην Τουρκία.

Στην περίπτωση που το πλοίο των διακινητών περάσει τη μέση γραμμή και εισέλθει στα ελληνικά χωρικά ύδατα, τότε το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή θα επιστρέφει τη βάρκα στο ΝΑΤΟϊκό πλοίο και αυτό με τη σειρά του στην Τουρκία.

Από την ελληνική πλευρά προτάθηκε -και έγινε δεκτό- τη διοίκηση της ΝΑΤΟϊκής δύναμης να αναλάβουν σύμμαχες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, και όχι η Ελλάδα ή η Τουρκία, ενόσω διαρκεί η επιχείρηση.

Όπως αναφέρθηκε, τη διοίκηση της δύναμης μέχρι τον Ιούνιο έχει η Γερμανία. Ακολουθούσε η Τουρκία, αλλά το ΝΑΤΟ συμφώνησε ο επόμενος διοικητής της Μόνιμης Ναυτικής Δύναμης Μεσογείου του ΝΑΤΟ να προέλθει από άλλη σύμμαχη χώρα.

Οι επιχειρήσεις και οι συμμετοχές

Παρά το ότι οι επιχειρησιακές λεπτομέρειες δεν έχουν αποφασισθεί από τη στρατιωτική ηγεσία της συμμαχίας, το βασικό σενάριο έγκειται στη συνεργασία πολεμικών πλοίων με την ελληνική και την τουρκική ακτοφυλακή και τις δυνάμεις της Frontex, σύμφωνα με το Reuters.

Η εφημερίδα Guardian σημειώνει ότι αεροσκάφη του ΝΑΤΟ θα συμμετέχουν επίσης σε αποστολές παρακολούθησης και συλλογής πληροφοριών επάνω από το Αιγαίο.

Η ονομαζόμενη Μόνιμη Ναυτική Δύναμη 2 του ΝΑΤΟ διαθέτει πέντε πολεμικά πλοία ανοικτά της Κύπρου και σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, θα πλεύσει σύντομα προς το Αιγαίο. Αν χρειασθεί, θα ενισχυθεί με επιπλέον πλοία.

Το Βερολίνο ανακοίνωσε ότι θα λάβει μέρος στην αποστoλή του ΝΑΤΟ, μαζί με την Ελλάδα και την Τουρκία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, ανακοίνωσαν πλήρη υποστήριξη προς την επιχείρηση.

Αναμένεται επίσης να συμβάλει και η Δανία με ένα πολεμικό πλοίο, σύμφωνα με πηγή της γερμανικής κυβέρνησης.

Είναι περισσότερο πιθανόν ότι οι πληροφορίες που θα συγκεντρώνονται για τη δράση των διακινητών θα παραδίδονται στην τουρκική ακτοφυλακή, ώστε να της επιτραπεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τους διακινητές, παρά ότι οι ίδιες οι νατοϊκές δυνάμεις θα κινούνται κατά των εγκληματιών, δήλωσαν πηγές του ΝΑΤΟ.

Ελληνικά και τουρκικά πλοία θα παραμείνουν στα χωρικά τους ύδατα αντιστοίχως και οι πρόσφυγες που θα διασώζονται από νατοϊκά πλοία θα επιστρέφουν στην Τουρκία, σύμφωνα με το Reuters.

Τέλος, από το ελληνικό υπουργείο Άμυνας έγινε γνωστό ότι ήδη απέπλευσαν από τη Σούδα τα 4 πρώτα πλοία της δύναμης για να ξεκινήσουν την επιχείρηση.

Από ελληνικής πλευράς θα υποστηρίζουν την επιχείρηση σταδιακά 15 έως 20 πλοία.

Διεθνής Αμνηστία: «Καταπάτηση δικαιωμάτων»

Η Διεθνής Αμνηστία αντέδρασε άμεσα στην απόφαση της συνόδου του ΝΑΤΟ, καλώντας το να σώζει πρώτα ζωές στο Αιγαίο και να μην επιστρέφονται οι πρόσφυγες πίσω στην Τουρκία.

Στην ανακοίνωσή της ότι «σε καμία περίπτωση δεν πρέπει οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ να γίνουν ένα ακόμη εμπόδιο μεταξύ των προσφύγων και της διεθνούς προστασίας που δικαιούνται νομίμως».

Όπως ανέφερε η επικεφαλής του γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας για τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, Ιβέρνα Μακγκόουαν, ενδεχόμενη «αναχαίτιση» προσφύγων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη και η επιστροφή τους στην Τουρκία θα ήταν «μια σοβαρή καταπάτηση του δικαιώματός τους να ζητήσουν άσυλο και παραβίαση του διεθνούς δικαίου».