Τι προτείνει ο ESM για το χρέος της Ελλάδας στο ΔΝΤ

Συντάκτης: efsyn.gr

Η γερμανική εφημερίδα Die Welt αποκαλύπτει δισέλιδο έγγραφο του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ στο οποίο προτείνει, ενόψει του Eurogroup της 24ης Μαΐου, την εξόφληση μέρους του ελληνικού χρέους προς το ΔΝΤ από τον ESM.

Το έγγραφο σκιαγραφεί τις ήδη συζητούμενες επιλογές, όπως είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και η κάλυψη πιθανής ανόδου των επιτοκίων, όμως ο Ρέγκλινγκ συμπεριέλαβε ένα σημείο το οποίο -κατά την εφημερίδα- «θα μπορούσε να κρύβει μια πολιτική βόμβα: τη δυνατότητα να εξοφλήσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι ένα μέρος τουλάχιστον των ελληνικών οφειλών προς το ΔΝΤ».

Η πρόταση αυτή αναφέρεται στο τέλος του δισέλιδου εγγράφου ως ένα πιθανό συμπληρωματικό μέτρο: «Η εξαγορά (Buy-out) του ελληνικού χρέους προς το ΔΝΤ έχει οικονομικό όφελος για την Ελλάδα, διότι η υποστήριξη του ESM γίνεται με ευνοϊκότερους όρους και έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια».

Η Ελλάδα πληρώνει τόκους για παλαιά δάνεια του ΔΝΤ με επιτόκιο 3,5%. Αντίθετα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) δανείζει με χαμηλότερο επιτόκιο, το οποίο είναι αυτή τη στιγμή κάτω του 1%. Επομένως η Ελλάδα θα μπορούσε να εξοικονομήσει πολλά χρήματα, όπως επισημαίνει η εφημερίδα.

Βέβαια, το θέμα «είναι ευαίσθητο διότι θα σήμαινε πως θα άλλαζε ο διεθνής καταμερισμός βαρών του ελληνικού προγράμματος», αφού «οι Ευρωπαίοι -και η Γερμανία- θα εγγυηθούν μελλοντικά για περισσότερα ελληνικά χρέη», ενώ «αντίθετα το ΔΝΤ θα φέρει μελλοντικά λιγότερα βάρη», αλλά την «πρόταση μπορεί να τη δει κανείς ως εργαλείο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσουν οι πολιτικοί» γράφει η Welt.

Υπό την προϋπόθεση της πολιτικής στήριξης της πρότασης, ο ESM θα μπορούσε στο τέλος του τρέχοντος προγράμματος βοήθειας να αξιοποιήσει τους «ανεκμετάλλευτους πόρους», ώστε «να εξυπηρετήσει εγκαίρως τα δάνεια του ΔΝΤ και να τα εξοφλήσει» αναφέρει στο έγγραφό του ο Ρέγκλινγκ.

Και τέτοιοι πόροι πράγματι υπάρχουν, συνεχίζει η γερμανική εφημερίδα, αφού «οι Ευρωπαίοι είχαν κρατήσει το καλοκαίρι, από το πακέτο σωτηρίας ύψους 86 δισ. ευρώ, 25 δισ. για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Για την σωτηρία των τραπεζών, όμως, δεν χρησιμοποιήθηκαν όλα τα χρήματα. Θεωρητικά υπάρχουν 15 δισ. για να εξοφληθούν τα εκκρεμή (ελληνικά) δάνεια προς το ΔΝΤ».

Σύμφωνα με τη Welt, o ESM υπολογίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα οφείλει το 2018 στο ΔΝΤ μόνο 17,6 δισ. ευρώ πλέον, εφόσον το ΔΝΤ συμμετάσχει με 6 δισ. ευρώ στο τρέχον πρόγραμμα σωτηρίας.

Εάν οι Ευρωεταίροι υποστηρίξουν όλα τα μέτρα που αναφέρονται στο έγγραφο, η Αθήνα θα μπορούσε να μειώσει δραστικά το δημόσιο χρέος της, εκτιμά ο ESΜ και το ελληνικό χρέος θα μειωνόταν από 183% στο 74% του ΑΕΠ.

Την πρόταση χαρακτηρίζει καλή και το Ινστιτούτο Γερμανικής Οικονομίας της Κολωνίας, το οποίο συνηγορεί υπέρ της παραμονής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα σωτηρίας.

«Για να κάνει αυτήν την απόφαση πιο εύκολη στο ΔΝΤ, μπορεί ο ESM να αναλάβει τις τωρινές οφειλές της Ελλάδας προς το ΔΝΤ», είπε στην εφημερίδα ο εμπειρογνώμων Γιούργκεν Μάτες. «Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να ενισχυθεί η προθυμία των μετόχων του ΔΝΤ να συμφωνήσουν στη συμμετοχή τους στο τρίτο πακέτο», συμπλήρωσε.

Πολιτικά «σύννεφα» σε μια συμφωνία

Στο θέμα αναφέρονται και οι Financial Times, δημοσίευμα των οποίων γράφει ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα αυξηθούν δραματικά μετά το 2022, με τις εκτιμήσεις του ESM να δείχνουν ότι θα ξεκινούν από 9% του ΑΕΠ το 2022, θα φτάσουν το 19,5% του ΑΕΠ το 2040 και το 24,3% μέχρι το 2060, εκτός και αν αποφασιστεί απομείωση του χρέους.

Εάν όμως η κατάσταση της οικονομίας επιδεινωθεί, τότε αυτό το ποσοστό μπορεί να φτάσει έως και 62,8% του ΑΕΠ έως το 2060, προειδοποιούν.

Ορισμένα από τα αμφιλεγόμενα μέτρα που είναι στο «τραπέζι» είναι να χορηγηθούν στην Αθήνα τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα που έχει η ΕΚΤ, που μπορεί να είναι έως και 8 δισ. μέχρι το 2026 και να αντικατασταθούν τα δάνεια του ΔΝΤ, που έχουν επιτόκιο 4-5% με φθηνότερα δάνεια από τον ESM μεγαλύτερης ωρίμανσης.

Ωστόσο, όλα αυτά τα σενάρια συναντούν πολιτικά και τεχνικά εμπόδια ενώ δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία για το πόση μείωση του χρέους χρειάζεται η Ελλάδα.

Οι γερμανικές εκλογές

Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ προσπάθησε να κάνει το θέμα της μείωσης του χρέους πολιτικά πιο εύκολο χωρίζοντάς το σε τρία μέρη: βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο.

Για παράδειγμα, τα βραχυπρόθεσμα πιθανά μέτρα -όπως η επιμήκυνση των δανείων του ESM- μπορούν να εφαρμοστούν πριν από το 2018 χωρίς να απαιτείται έγκριση από τα κοινοβούλια Γερμανίας, Φινλανδίας ή Ολλανδίας.

Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα που προτείνονται, όπως η επιστροφή στην Αθήνα των κερδών από τα ομόλογά της, αποτελούν πολιτική πρόκληση για το Βερολίνο.

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα ήθελε να το αποφύγει και αξιωματούχοι των Βρυξελλών λένε ότι η γερμανική κυβέρνηση θα ήθελε να μεταθέσει οποιεσδήποτε δεσμεύσεις στο τέλος του ελληνικού προγράμματος το 2018 και φυσικά μετά τις γερμανικές εκλογές το 2017.

Άλλωστε, η Γερμανία ήταν αυτή που κατέθεσε την ιδέα για τον Μηχανισμό Αυτόματης Διόρθωσης («κόφτης»), πράγμα που σημαίνει ότι όλο το ζήτημα του χρέους εξαρτάται απόλυτα από το πόσο η Ελλάδα θα εφαρμόζει σωστά το πρόγραμμα και θα τηρεί τους όρους, έτσι ώστε να αποφευχθούν τα επόμενα χρόνια αυτά τα γεμάτα εντάσεις ατελείωτα Eurogroup.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι το ΔΝΤ έχει κάνει σαφές στην ευρωζώνη ότι θέλει αυτόματες προκαθορισμένες δεσμεύσεις, οι οποίες θα πρέπει να συμφωνηθούν τώρα προκειμένου να λάβει μέρος στο πρόγραμμα, επιμένοντας ότι ο στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% το 2018 είναι μη ρεαλιστικός.

Ορισμένοι αξιωματούχοι της ευρωζώνης υποστηρίζουν στους Financial Times ότι αν οι διαφορές (σ.σ. με το ΔNΤ) παραμείνουν αγεφύρωτες, τότε μια μερική συμφωνία μπορεί να είναι τελικά απαραίτητη, δηλαδή να λάβει η Ελλάδα κάποια ποσά από τις δόσεις προκειμένου να «βγάλει» το καλοκαίρι ενώ θα συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για το χρέος.

Η στάση του ΔΝΤ

Και ενώ οι επαφές πυκνώνουν, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν ανοίγει τα χαρτιά του.

Αναλυτές εκτός Ταμείου από την Ουάσινγκτον εξέφραζαν τις επιφυλάξεις τους για το αν το κείμενο των συμπερασμάτων του Eurogroup έχει αφήσει ικανοποιημένο το ΔΝΤ. Είναι χαρακτηριστική η φράση υψηλόβαθμου οικονομικού αναλυτή σε κορυφαίο ινστιτούτο οικονομικής σκέψης στην αμερικανική πρωτεύουσα που δήλωνε ότι «οι Ευρωπαίοι έδειξαν μάλλον να παίρνουν αψήφιστα τις υποδείξεις που τους έκανε η Κ. Λαγκάρντ στην επιστολή της πριν το Eurogroup».

Όπως όλα δείχνουν η προσοχή και το ενδιαφέρον από πλευράς ΔΝΤ εστιάζεται στις τεχνικές λεπτομέρειες των βραχυπρόθεσμων μέτρων για την ανακούφιση του χρέους που τελούν υπό επεξεργασία. Και ενώ οι εξελίξεις μοιάζουν απρόβλεπτες έντονα ακούγεται το σενάριο ολοκλήρωσης της αξιολόγησης χωρίς την συμμετοχή του ΔΝΤ ως ακόμα μία άσκηση πίεσης του Ταμείου για να φέρει την κατάσταση το επόμενο διάστημα στα δικά του μέτρα.