Το rebranding ενός τζιχαντιστή

Γιώργος Ι. Αλλαμανής

Ποιος είναι ο μαχητής που ηγήθηκε της κατάληψης του Χαλεπιού στη Συρία και εγκαθίδρυσε «Κυβέρνηση Σωτηρίας» με τις αρχές του τζιχάντ αλλά και... προοδευτικές μεταρρυθμίσεις 

● Η πορεία του από την πολεμική περιβολή στο κοστούμι της εξουσίας

Τέσσερα χρόνια έμεινε σχετικά «ήσυχη» η Συρία, μακριά απ’ τα πρωτοσέλιδα της διεθνούς ειδησεογραφίας. Ξαφνικά επανήλθε εκπλήσσοντας και τους πιο ενημερωμένους αναλυτές. Αυτή τη στιγμή χιλιάδες άμαχοι, ιδίως Κούρδοι, εγκαταλείπουν τις εστίες τους στα βορειοδυτικά, για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις ανάμεσα στους ένοπλους αντικαθεστωτικούς που κατέλαβαν το Χαλέπι στις 27 Νοεμβρίου και τον κυβερνητικό στρατό του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ.

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες κάνουν λόγο για εκατόμβες νεκρών τις δύο τελευταίες μέρες. Οι κυβερνητικοί, καλυπτόμενοι από ρωσικά βομβαρδιστικά και συμπολεμώντας με Λιβανέζους μαχητές της Χεζμπολάχ, έχουν παραταχθεί -κατά τα ΜΜΕ της Δαμασκού- 20 χιλιόμετρα έξω από τον επόμενο στόχο των αντικαθεστωτικών: τη Χάμα, πόλη 700.000 κατοίκων. Αν πέσει, θα αποκοπούν εδαφικά τα λιμάνια Ταρτούς και Λαττάκεια από την επικράτεια που ελέγχει ο Ασαντ. Στην Ταρτούς, όπου βρίσκεται ο μοναδικός ναύσταθμος της Ρωσίας στη Μεσόγειο, παρατηρήθηκαν αναχωρήσεις ρωσικών πολεμικών πλοίων. Κανείς δεν ξέρει για πού βάζουν πλώρη.

Μία μορφή προβάλλει μέσα απ’ τους καπνούς των εκρήξεων και τους χάρτες στα war rooms. Η μορφή του 42χρονου Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι. Συνιδρυτής του Μετώπου αλ Νούσρα το 2011, δηλαδή της συριακής αλ Κάιντα, ο γεννημένος στη Σαουδική Αραβία αλ Τζουλάνι είναι ένας χαμαιλέοντας του τζιχάντ. Εχει στα χέρια του αίμα φίλων, αντιπάλων και προδοτών. Εξόντωσε πρώην συντρόφους του που του έκλειναν τον δρόμο για την ηγεσία, πολέμησε λυσσασμένα πρώτα τους Αμερικανούς στο Ιράκ και μετά τον Ασαντ και τους συμμάχους του στον συριακό εμφύλιο.

Ιερός πόλεμος μόνο στη Συρία

Το 2014 πήρε τη μεγάλη απόφαση: είπε «όχι» στο «Ισλαμικό Κράτος» (ISIS). Πίστεψε ότι δεν είναι ρεαλιστικό το διπλό όραμα για σουνιτικό χαλιφάτο στη Μέση Ανατολή και παγκόσμια επικράτηση του ισλάμ μέσω ιερού πολέμου (τζιχάντ). Είχε δίκιο.

Σήμερα ο αλ Τζουλάνι είναι πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης («εμίρης» στα αραβικά) της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση του Λεβάντε – HTS), η οποία πρωταγωνίστησε στην κατάληψη του Χαλεπιού μαζί με πολιτοφυλακές, αντικαθεστωτικές και αντικουρδικές, χρηματοδοτούμενες από την Τουρκία του Ερντογάν.

Μιλάμε για το rebranding ενός τζιχαντιστή. Μετά το 2020, όσο τα βλέμματα ήταν στραμμένα αλλού, ο αλ Τζουλάνι φόρεσε ακόμη και κοστούμι πολιτικού.

Περιορίστηκε στην επαρχία Ιντλίμπ, με έδρα την ομώνυμη πόλη κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Καταρχάς έτεινε κλάδο ελαίας στους Δυτικούς. «Δεν σας απειλούμε, δεν θέλουμε να επιτεθούμε στην Ευρώπη ή στην Αμερική, μη μας επικηρύσσετε σαν εγκληματίες» δήλωσε on camera. Το τελευταίο το είπε γιατί οι ΗΠΑ προσφέρουν αμοιβή ύψους 10 εκατομμυρίων δολαρίων σε όποιον δώσει πληροφορίες που θα οδηγήσουν στη σύλληψη ή την εκτέλεσή του. Πρότεινε και συνεργασία για να επιστρέψουν στη Συρία οι πρόσφυγες του εμφυλίου (μόνο στην Τουρκία είναι γύρω στα τρία εκατομμύρια ξεριζωμένοι) «ώστε να μη δημιουργούνται ζητήματα στο εξωτερικό».

Τεκμήρια προοδευτικότητας

Ακολουθούμενος από κάμερες και με ισχυρή παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα, ο αλ Τζουλάνι εγκαθίδρυσε Κυβέρνηση Σωτηρίας στο Ιντλίμπ και άρχισε να προπαγανδίζει το έργο της (του). «Η κυβέρνησή μας είναι ισλαμική, αλλά όχι με τα στάνταρ του ISIS ή της Σαουδικής Αραβίας» τόνισε.

Ως τεκμήρια προοδευτικότητας πρόβαλλε μεταξύ άλλων τα εξής:

● Το κάπνισμα επιτρέπεται.

● Η κάλυψη του γυναικείου προσώπου δεν είναι υποχρεωτική.

● Η Αστυνομία Μουσουλμανικών Ηθών υπάρχει αλλά δεν κάνει περιπολίες.

● Κάποια ακίνητα χριστιανών, σιιτών, Δρούζων και Κούρδων που είχαν κατασχεθεί από τζιχαντιστές (αυτούς που διοικούσε ο ίδιος) επιστράφηκαν στους κατόχους τους.

● Χριστιανικοί ναοί επαναλειτούργησαν.

● Περίπου 500.000 αγόρια και κορίτσια πάνε σχολείο, ενώ τέσσερα πανεπιστήμια, που έχουν ως βάση τις ισλαμικές σπουδές, δέχονται και φοιτήτριες.

Οσο κι αν ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι διατυμπανίζει τον αναθεωρητισμό του, άλλες πληροφορίες από το Ιντλίμπ, επαρχία τεσσάρων εκατομμυρίων κατοίκων, δίνουν διαφορετική εικόνα. Υπάρχουν καταγγελίες για συστηματικά βασανιστήρια και εκτελέσεις αντιφρονούντων, για δικαστικές διώξεις, οικονομικές ατασθαλίες και λογοκρισία.

Πόσο ειλικρινής είναι ο «ισλαμιστής με το ανθρώπινο πρόσωπο» μένει να αποδειχθεί. Στη Συρία είναι σχεδόν αδύνατη η είσοδος ανεξάρτητων δημοσιογράφων. Ομως όσοι επικοινωνούν με κατοίκους στο Χαλέπι μαθαίνουν ότι πολλά μαγαζιά είναι ανοικτά, κόσμος κυκλοφορεί αναζητώντας τρόφιμα και μια ανήσυχη ηρεμία επικρατεί. Σήμερα δεν ρέουν ποταμοί αίματος στην κατειλημμένη πόλη. Αύριο;

Τζέρεμι Μπόουεν: «Μη θεωρείτε ξοφλημένο τον Ασαντ»

Σχεδόν 13 χρόνια από την έναρξη του εμφύλιου πολέμου το 2011, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Ασαντ επιβιώνει γιατί ήταν έτοιμος να δεχτεί τον κατακερματισμό της χώρας του προκειμένου να διασώσει το καθεστώς που κληρονόμησε από τον πατέρα του, τον Χαφέζ αλ Ασαντ, το 2000.

Είναι ζήτημα ρεαλισμού, εξηγεί ο Τζέρεμι Μπόουεν, ο βετεράνος ανταποκριτής του BBC στη Μέση Ανατολή. «Για να το πετύχει στηρίχτηκε σε ισχυρούς συμμάχους: τη Ρωσία, το Ιράν και τη Χεζμπολάχ. Τώρα η Μόσχα είναι απασχολημένη στην Ουκρανία, η επιρροή του Ιράν απειλείται και η Χεζμπολάχ έχει χτυπηθεί από το Ισραήλ. Ομως μη θεωρείτε ξοφλημένο τον Ασαντ» λέει ο Μπόουεν.

Κατέχει το 70% του εδάφους, ελέγχει τις κεντρικές οδικές αρτηρίες «και πολλοί Σύροι τον θεωρούν το μικρότερο κακό, σίγουρα μικρότερο από τους τζιχαντιστές που καθοδηγούν και αυτή την εξέγερση».