Το 3ο Μνημόνιο: Τίποτα για τους Έλληνες, όλα για τις τράπεζες και τους δανειστές, καμιά διευθέτηση του χρέους

Συντάκτης: The Greek Courier με πληροφορίες από efsyn.gr

Το Τρίτο Μνημόνιο της Ελλάδας, διάρκειας 32 χρόνων έκανε ακόμα και το Σόιμπλε να γελάσει. Αν η σωτηρία της χώρας από το Grexit ήταν το ζητούμενο, αυτό επετεύχθη με τεράστιο οικονομικο-κοινωνικό κόστος για τους Έλληνες. Με την κατώτατη σύνταξη να πέφτει κάτω από τα 400 Ευρώ και την εκταμίευση να περιορίζεται αποκλειστικά για την ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών και την πληρωμή των δανειστών, το στοίχημα της ανάπτυξης που ούτε καν συζητήθηκε από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης φαίνεται πλέον χαμένο από χέρι και όλοι πλέον περιμένουν από το νέο Ταμείο Ξεπουλήματος της Δημόσιας Περιουσίας να εξασφαλίσει τους πόρους για τις επενδύσεις. Όσο για το χρέος, ουδεμία διευθέτηση επετεύχθη, ενώ παραμένει αμφίβολη η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. 

Αναλυτικότερα: 

Βασικά σημεία της συμφωνίας  

• Το συνολικό ποσό του προγράμματος θα είναι έως 86 δισ. ευρώ (περιλαμβάνονται 25 δισ. ευρώ για τις τράπεζες).
• Τα πρωτογενή πλεονάσματα διαμορφώνονται ως εξής: -0,25% για το 2015, +0,5% για το 2016, +1,75% για το 2017 και +3,5% για το 2018.
• Η πρώτη δόση του προγράμματος θα είναι 26 δισ. ευρώ και θα δοθεί σε δύο υποδόσεις: Η πρώτη υποδόση θα είναι 10 δισ. ευρώ και θα καταβληθεί άμεσα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ η δεύτερη υποδόση θα είναι 16 δισ. ευρώ και θα καταβληθεί στην Ελλάδα τμηματικά. Η πρώτη καταβολή των 13 δισ. ευρώ θα γίνει έως τις 20 Αυγούστου. Το υπόλοιπο ποσό (3 δισ. ευρώ) θα καταβληθεί σε μία ή περισσότερες δόσεις μέσα στο φθινόπωρο υπό την προϋπόθεση εφαρμογής προαπαιτούμενων μέτρων. Η δεύτερη δόση για τις τράπεζες θα είναι έως 15 δισ. ευρώ, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν από τα stress test των τραπεζών. Το ποσό θα καταβληθεί μετά την πρώτη αξιολόγηση, αφού ολοκληρωθούν, δηλαδή, τα stress test και σε κάθε περίπτωση πριν τις 15 Νοεμβρίου.
• Αποκλείεται το bail in για τους καταθέτες, ανεξαρτήτως ποσού. Ενδεχόμενο συμμετοχής στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από ομολογιούχους, απόφαση που θα παρθεί μετά την ολοκλήρωση των stress test των τραπεζών, περί τα μέσα Οκτωβρίου.
• Συμφωνία για τη δημιουργία ενός νέου ανεξάρτητου Ταμείου για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, αντί του ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο θα περιέλθουν περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου καθώς και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους. Στόχος του, έσοδα 50 δισ. ευρώ από τα οποία τα 25 δισ. ευρώ θα καλύψουν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν κατά 50% για το χρέος (δηλαδή 12,5 δισ. ευρώ) και το υπόλοιπο 50% θα πάει στην ανάπτυξη.

Δεσμεύσεις και μεταρρυθμίσεις

Σύμφωνα με το ανακοινωθέν του Eurogroup, η Ελλάδα δεσμεύεται σε μία σειρά μεταρρυθμίσεων που αφορούν στο συνταξιοδοτικό, την αγορά εργασίας, τον δημόσιο τομέα, καθώς και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. 

Σημεία από το ανακοινωθέν: 

•Η Ελλάδα θα προχωρήσει σε φιλόδοξη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, θα εξειδικεύσει πολιτικές για να αποζημιώσει πλήρως τις επιπτώσεις στον προϋπολογισμό από τις δικαστικές αποφάσεις για τις συντάξεις του 2012 και να εφαρμόσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος ή αμοιβαία αποδεκτά εναλλακτικά μέτρα, μέχρι τον Οκτώβριο του 2015.

•Η Ελλάδα δεσμεύεται σε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προϊόντων, προκειμένου να ανοίξει η οικονομία σε επενδύσεις και ανταγωνισμό, καθώς και να εκσυγχρονίσει και να απο-πολιτικοποίησει τον δημόσιο τομέα.

•Επιπλέον η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει επειγόντως μέτρα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον τραπεζικό τομέα. Δεδομένου του μεγέθους του προβλήματος, παροτρύνουν τις αρχές να αναπτύξουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος της αγοράς για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας για να προστατευθούν οι ευάλωτοι οφειλέτες αλλά και τη διερεύνηση της πιθανότητας να δημιουργηθεί μια «κακή» τράπεζα.

Τσακαλώτος: «Ευκαιρίες» και «προβλήματα» από τη συμφωνία 

Μετά το πέρας των εργασιών του Eurogroup, o κ. Τσακαλώτος αναφέρθηκε στις ευκαιρίες και τα προβλήματα που προκύπτουν από τη συμφωνία, εκφράζοντας ταυτόχρονα την ελπίδα του ότι η οικονομία θα οδηγηθεί προς τα εμπρός. 

«Μετά από 6 μήνες δύσκολων διαπραγματεύσεων και πολλά πάνω -κάτω, έχουμε επιτέλους συμφωνία... Αυτή η συμφωνία έχει πολλές ευκαιρίες», είπε ο κ. Τσακαλώτος, σημειώνοντας πως σύντομα θα αρχίσει η σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, πως δίνεται η ευκαιρία στον ελληνικό λαό να μεταρρυθμίσει το δημοσιονομικό τομέα, να αντιμετωπίσει την απάτη και τη φοροδιαφυγή και να εφαρμόσει μια σειρά σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ωστόσο, αναγνώρισε ότι η συμφωνία αυτή δημιουργεί προβλήματα για πολλές κοινωνικές ομάδες. Για τον λόγο αυτό, θα υπάρξει ένα αναπτυξιακό σχέδιο που θα παρουσιαστεί το Μάρτιο του 2016, ενώ πολύ πιο πριν θα παρουσιαστεί σχέδιο για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα.

Το πόσο καλή είναι αυτή η συμφωνία θα εξαρτηθεί από το πώς η ελληνική κοινωνία, το κράτος, η οικονομία και οι οικονομικοί και κοινωνικοί φορείς θα ανταποκριθούν. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξει η βέλτιστη δυνατή εφαρμογή αυτής της συμφωνίας για να αμβλυνθούν οι τυχόν αρνητικές συνέπειες, ανέφερε ο υπουργός.

Η Λαγκάρντ επιμένει για τη βιωσιμότητα του χρέους 

Το κλίμα των Ευρωπαίων στη συνεδρίαση του Eurogroup της Παρασκευής ήταν ιδιαίτερα χαρούμενο, ένα γεγονός που δεν άλλαξε ούτε η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία επανέλαβε πως το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και η Ελλάδα μόνη της δεν μπορεί να το καταστήσει βιώσιμο. Βεβαίως, η επικεφαλής του Ταμείου δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των Ευρωπαίων εταίρων της, είναι «ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τα εμπρός».

«Επιμένω στην άποψη ότι το ελληνικό χρέος είναι μη βιώσιμο και η Ελλάδα δεν μπορεί να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητά του μόνο με δικές της ενέργειες. Επομένως είναι εξίσου κρίσιμο για τη μεσοπρόθεσμη και το μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας να κάνουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του ESM, προκειμένου να παράσχουν σημαντική ανακούφιση χρέους, πολύ πέρα από αυτό που υπολόγιζαν μέχρι τώρα», είπε μεταξύ άλλων η κ. Λαγκάρντ.

Ικανοποιημένοι οι Ευρωπαίοι, ευτυχής ο Γιούνκερ

Την ικανοποίησή τους για τη συμφωνία εξέφρασαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, μετά το πέρας της συνεδρίασης. Χαρακτηριστική η παρακάτω ανακοίνωση του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ: «Οι τελευταίοι έξι μήνες ήταν δύσκολοι. Δοκίμασαν την υπομονή των πολιτικών και δοκίμασαν ακόμα περισσότερο την υπομονή των πολιτών μας. Μαζί όλοι σταθήκαμε στο χείλος της αβύσσου. Αλλά σήμερα, είμαι ευτυχής που μπορώ να πω ότι όλες οι πλευρές έχουν σεβαστεί τις δεσμεύσεις τους. Η Ελλάδα τηρεί τις φιλόδοξες μεταρρυθμιστικές της δεσμεύσεις που συμφωνήθηκαν στις 13 Ιουλίου. Και οι άλλες χώρες της ευρωζώνης τηρούν την υπόσχεση για συνεχιζόμενη αλληλεγγύη που έδωσαν την ίδια ημέρα. Το μήνυμα του σημερινού Eurogroup είναι απολύτως σαφές: σε αυτή τη βάση, η Ελλάδα είναι και μη αναστρέψιμα θα μείνει, μέρος της ευρωζώνης. Και η Ευρωπαϊκή επιτροπή θα στηρίξει την Ελλάδα, προκειμένου να αναπτύξει μια νέα και δίκαιη προοπτική ανάπτυξης, δημιουργίας θέσεων εργασίας και επενδύσεων για τους πολίτες της».

Εμφανώς ικανοποιημένος -για πρώτη φορά έπειτα από πολλούς μήνες- εμφανίστηκε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έχοντας μόνο επαίνους να πει για την ελληνική κυβέρνηση. Τώρα η Ελλάδα κάνει σοβαρή προσπάθεια για να μπει σε μία νεά πορεία... Ήταν μία καλή μέρα και ένα καλό αποτέλεσμα», είπε χαρακτηριστικά. Όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα να υπονομεύσει τη συμφωνία, επεσήμανε ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έδωσε σκληρή μάχη στην ελληνική Βουλή για να αποσπάσει την έγκρισή της, συμπληρώνοντας ότι το θέμα είναι η ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία και όχι οι «αντάρτες» του ΣΥΡΙΖΑ.  

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, είπε μεταξύ άλλων: 

• Οι ελληνικές αρχές έχουν επιδείξει μία ισχυρή προσήλωση στις συζητήσεις τους με τους Θεσμούς, με σημαντικά νομοθετήματα. 
• Καλωσορίζουμε όλα τα μέτρα πολιτικής που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο συναντίληψης.
• Το φθινόπωρο θα υπάρξει stress test και αργότερα θα υπάρξει ανακεφαλοποίηση. 
• Μέχρι το τέλος του 2015 το νέο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων. Τα πρώτα 25 δισ. θα στοχεύσουν στην αποπληρωμή χρέους και τα μισά από τα υπόλοιπα 25, θα πάνε στον τομέα των επενδύσεων. 
• Ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός bail in στους μεγαλο-ομολογιούχους των τραπεζών. Θα προστατευθούν οι καταθέτες. 
• Απαραίτητη η εμπλοκή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα.  Στην απόφαση του ΔΝΤ θα βαρύνει η θέληση της Ελλάδας να μεταρρυθμίσει το συνταξιοδοτικό της.

Σε ερώτηση που του έγινε για το ενδεχόμενο ψήφου εμπιστοσύνης στην ελληνική κυβέρνηση και πρόωρων εκλογών, ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ είπε πως «δεν είμαι διατεθειμένος να δώσουμε απάντηση- αυτό θα το δούμε». Σημείωσε πως είναι «σημαντικό ότι υπήρξε ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή. Αυτό καθιστά σαφές ότι υπάρχει στήριξη στη Βουλή για να συνεργαστεί και οικειοποίηση του προγράμματος από τις ελληνικές αρχές». Ο κ. Ντάισελμπλουμ είπε πως «μετά τις αλλαγές που έγιναν στην κυβέρνηση και την κρίση που αντιμετωπίσαμε», η συνεργασία με τη νέα κυβέρνηση έχει γίνει πολύ σοβαρή, οργανωμένη και εποικοδομητική.

Για την ευρεία πλειοψηφία ψήφισης του μνημονιακού προγράμματος από την ελληνική Βουλή, δήλωσε πως το γεγονός αυτό είναι πολύ θετικό. «Δεν είναι δηλαδή μια μικρή κυβερνητική μειοψηφία, αλλά ευρύτερη πλειοψηφία και από κέντρο και από δεξιά - και αυτό είναι καίριο για εμάς».

Επίσης, σημείωσε: 

• Ζητήσαμε ο σχεδιασμός του Ταμείου ιδιωτικοποιήσεων να είναι διαθέσιμος μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου και το ταμείο να είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του χρόνου. Τα περιουσιακά στοιχεία θα πρέπει να ενισχύσουν το Ταμείο.
• Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι καταθέτες δεν θα συμμετέχουν στο bailin. Οι καταθέτες θα εξαιρεθούν. Αυτό δεν ήταν κομμάτι του μνημονίου και έπρεπε να το καταστήσουμε σαφές. 

Τέλος έκανε αναφορά στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: «Δεν υπήρξε δέσμευση του ΔΝΤ ότι θα συμμετάσχει. Αυτή θα είναι απόφαση του συμβουλίου του Ταμείου, το οποίο είχε πρόβλημα σε δύο σημεία. Ζητά εξειδικεύσεις σε μία σειρά μεταρρυθμίσεων και συμφωνία για τη βιωσιμότητα του χρέους. Η συζήτηση θα γίνει τον Οκτώβριο. Υπάρχουν ανησυχίες. Είμαστε έτοιμοι να τις συζητήσουμε. Θα πρέπει να δούμε τους όρου της εξυπηρέτησης του χρέους, εάν μπορεί η Ελλάδα να το εξυπηρετήσει στα επόμενα 30 χρόνια». 

Ο Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ESM, επιβεβαίωσε ότι μέχρι τις 20 Αυγούστου θα γίνει η εκταμίευση της πρώτης δόσης, ύψους 26 δισ. ευρώ. 

Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Ρέγκλινγκ ανέφερε μεταξύ άλλων: 

• Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει γυρίσει σελίδα μετά την κρίση. Θα πρέπει να υπάρξει επιστροφή στη σταθερότητα και πρόσβαση στις αγορές. 
• Τον τελευταίο καιρό υπάρχει μεταστροφή στη στάση της ελληνικής κυβέρνησης.  
• Η διάρκεια αποπληρωμής του δανείου θα είναι 32,5 χρόνια.
• Υπάρχει η προσδοκία ότι θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα και των τραπεζών και να επανεκινηθεί η ελληνική οικονομία. 
• Ακόμα δεν πρόκειται για μία ολοκληρωμένη συμφωνία, καθώς εκκρεμούν διαδικασίες σε χώρες- μέλη.
• Σκοπεύουμε να υπάρξουν τηλεδιασκέψεις για να υλοποιηθούν όλα αυτά και να καταβληθεί η δόση μέχρι τις 20 Αυγούστου, ύψους 26 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 16 θα καλύψουν το δάνειο-γέφυρα που έχει δοθεί, καθώς και τις οφειλές προς ΔΝΤ και ΕΚΤ ώς 20/8. Τα υπόλοιπα 10 δισ. θα μπουν στην άκρη για να καλύψουν το κόστος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, όμως δεν θα μεταφερθούν αυτόματα στην Ελλάδα αλλά θα παραμείνουν σε ειδικό λογαριασμό στο Λουξεμβούργο. Τα επιτόκιο θα είναι περίπου 1%.

Για μία συμφωνία δίκαιη και ισορροπημένη έκανε λόγο ο Βάλντις Ντομπρόσκις, στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup. Ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδωσε τα οικονομικά στοιχεία της συμφωνίας, επιβεβαιώνοντας μεταξύ άλλων πως το συνολικό ποσό του προγράμματος θα φτάσει τα 86 δισ. ευρώ, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η χρηματοδότηση των τραπεζών.

Ο Ντομπρόσκις υπογράμμισε πως το «κλειδί» της επιτυχίας θα είναι η γρήγορη και πλήρης υλοποίηση του προγράμματος από την ελληνική κυβέρνηση. Θα πρέπει να οικειοποιηθούν οι ελληνικές αρχές το πρόγραμμα, είπε και συμπλήρωσε ότι το πρόγραμμα θα εποπτεύεται από την Κομισιόν, σε ευθυγράμμιση με ΕΚΤ και ESM.