PODEMOS: Από τη ριζοσπαστική Αριστερά στην «υγιή σοσιαλδημοκρατία»

Συντάκτης: Κορίνα Βασιλοπούλου

Podemos = ριζοσπαστική Αριστερά; Ας κρατήσουμε κάπως μικρό καλάθι. Οχι γιατί είμαστε καχύποπτοι, αλλά γιατί ο ίδιος ο αρχηγός του, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, δεν εντάσσει το κόμμα του σε αυτή την κατηγορία. Τουναντίον, τις προάλλες, σε δημόσια εμφάνισή του διεκδίκησε την «υγιή σοσιαλδημοκρατία».

Και δεν το έκανε όπου κι όπου, αλλά σε οικονομικό φόρουμ στο οποίο συμμετείχε η αφρόκρεμα του ισπανικού επιχειρηματικού κόσμου. «Αν κάποιοι πουν ότι είμαστε οι νέοι σοσιαλδημοκράτες, δεν θα παραπονεθούμε», είπε μεταξύ πολλών άλλων ο Ιγκλέσιας στην παρέμβασή του την περασμένη Πέμπτη στο φόρουμ που έγινε στο Σίτζες, ένα παραθαλάσσιο θέρετρο στα περίχωρα της Βαρκελώνης.

Ο αρχηγός του Podemos, ο οποίος, συμπτωματικά, έχει το ίδιο ονοματεπώνυμο με τον ιστορικό ιδρυτή του Εργατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας (PSOE), επιχείρησε ολοφάνερα να ρίξει τα δίχτυα του προς τους απογοητευμένους ψηφοφόρους των σοσιαλιστών «οι οποίοι είδαν την ηγεσία το 2010 να λαμβάνει αποφάσεις με τις οποίες εμείς δεν συμφωνούσαμε».

«Το να κυβερνάς σημαίνει να κάνεις επιλογές», είπε ο Ιγκλέσιας «και η δική μας επιλογή είναι να βάλουμε τέλος στις πολιτικές της λιτότητας που εκπορεύονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, να εφαρμόσουμε επειγόντως ένα πρόγραμμα κοινωνικής διάσωσης, να εγκαθιδρύσουμε ένα ισχυρό δημόσιο τραπεζικό σύστημα, να αλλάξουμε το παραγωγικό μοντέλο με ένα άλλο που θα προσδίδει “προστιθέμενη αξία”, να ακυρώσουμε τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις που έφεραν οι δύο προηγούμενες κυβερνήσεις δεξιών και σοσιαλιστών και να εφαρμόσουμε ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα που θα άρει τον ζυγό από τις κοινωνικές τάξεις οι οποίες φέρουν το μικρότερο μερίδιο ευθύνης για την κρίση».

Οταν ρωτήθηκε για τον «φόβο» που προκαλεί το κόμμα του στους επενδυτές, εκείνος απάντησε ότι είναι ρεαλιστές και γνωρίζουν τα όρια των δυνατοτήτων μιας κυβέρνησης: «Ο ρεαλισμός είναι μέσα στις αποσκευές που θα φέρουμε αν φτάσουμε στην κυβέρνηση της Ισπανίας».

Η σοσιαλδημοκρατική «στροφή» του Πάμπλο Ιγκλέσιας προκάλεσε ποικίλα σχόλια στον ισπανικό Τύπο. Πέρα από την ολοφάνερη πρόθεση να προσελκύσει τους απογοητευμένους από το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, πολλοί είδαν μια προεκλογική προσπάθεια αποτίναξης της ετικέτας του «ακραίου» που του προσάπτουν κυρίως οι δεξιοί, αλλά και οι σοσιαλιστές, τόσο λόγω των παλαιότερων δοσοληψιών που φέρεται να είχε με την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, όσο και λόγω της πρόσφατης συμμαχίας του με την Ενωμένη Αριστερά (IU) για τις εκλογές της 26ης Ιουνίου.

Η συμμαχία αυτή δείχνει να παγιώνεται δημοσκοπικά στη δεύτερη θέση, εκτοπίζοντας το PSOE, και πιθανότατα να κληθεί να σχηματίσει κυβέρνηση αν αποτύχει το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι, που προβλέπεται να είναι πάλι πρώτο, ωστόσο μακριά από την αυτοδυναμία.

Βέβαια, με μια πιο προσεκτική έρευνα, διαπιστώνει κανείς ότι το φλερτ του Ιγκλέσιας με τη σοσιαλδημοκρατία δεν είναι τόσο πρόσφατο ούτε ευκαιριακό. Αν ο Αλμπέρτο Γκαρθόν, ο επικεφαλής της IU, δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να δηλώσει κομμουνιστής και να χαρακτηρίσει τον κομμουνισμό ως τη μόνη απάντηση απέναντι στον καπιταλισμό, με το Podemos και τον αρχηγό του τα πράγματα είναι πιο θολά.

«Εγώ προσωπικά είμαι αριστερός. Στο Podemos όμως δεν είμαστε ούτε δεξιοί ούτε αριστεροί. Είμαστε με τον απλό κόσμο». Είναι ένα από τα πράγματα που έχει επαναλάβει αρκετές φορές ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, μη θέλοντας να δώσει σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό στον πολιτικό σχηματισμό του. Αυτός ήταν κι ένας από τους βασικούς λόγους για τον οποίο αρκετοί παραδοσιακοί αριστεροί αντιμετώπιζαν (και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν) με καχυποψία το εν λόγω κόμμα.

Το παράδειγμα ΣΥΡΙΖΑ

Οπως συνέβη πάνω-κάτω και με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, έτσι και το Podemos στην Ισπανία συγκέντρωσε πολλούς δυσαρεστημένους σοσιαλιστές. Ο Ιγκλέσιας μάλιστα έχει παραδεχτεί σε διάφορες συνεντεύξεις ότι «το Podemos κατέλαβε το κενό που άφησε η σοσιαλδημοκρατία».

Σε περυσινή συνέντευξή του μάλιστα στο ισπανικό κρατικό ραδιόφωνο έφτασε ακόμα πιο μακριά: «Εκείνοι εγκατέλειψαν τη σοσιαλδημοκρατία. Εμείς νιώθουμε άνετα σε αυτό τον χώρο», είχε πει. Λογικό, επομένως, να κλείνει σήμερα το μάτι στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Οχι μόνο για ιδεολογικούς, αλλά και για καθαρά πρακτικούς λόγους.

Οσο και αν το PSOE έχει γνωρίσει μεγάλη πτώση, ταυτόχρονα διατηρεί δυνάμεις και ακόμα κι αν έρθει τρίτο στις εκλογές, θα είναι ο ρυθμιστής για τον σχηματισμό της όποιας κυβέρνησης. Ο Ιγκλέσιας το γνωρίζει και το παραδέχεται δημόσια: «Μόνοι μας δεν μπορούμε να κάνουμε κυβέρνηση, ακόμα κι αν έρθουμε πρώτοι».

Αν τελικά σχηματιστεί προοδευτική κυβέρνηση στην Ισπανία, το Podemos θα έρθει αντιμέτωπο με πολλές και δύσκολες προκλήσεις. Η πρώτη και ίσως η σοβαρότερη αφορά τον ίδιο τον εαυτό του. Είναι ένα πλουραλιστικό κόμμα που περιλαμβάνει από απογοητευμένους σοσιαλδημοκράτες μέχρι ριζοσπάστες αριστερούς που τάσσονται κατά του ευρώ. Πώς θα αντιδράσει μια δυνητική αριστερή κυβέρνηση στις πιέσεις της Κομισιόν, η οποία απαιτεί προκαταβολικά από «όποια κυβέρνηση και αν προκύψει» περικοπές 8 δισ. για τα επόμενα δύο χρόνια και απειλεί με σοβαρές κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης;

Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, από τη θέση του πρωθυπουργού πια, θα ρισκάρει τη ρήξη με την Ε.Ε. ή θα προτιμήσει τη ρήξη με τη δική του κυβέρνηση; Αυτό το σενάριο δεν θα αφορά μόνο τις αντιδράσεις εκ μέρους της Ενωμένης Αριστεράς, αλλά και τους τριγμούς μέσα στο ίδιο το πολυσυλλεκτικό Podemos. Υποθετικά μιλώντας πάντα, ο Ιγκλέσιας θα πρέπει τότε να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Οι τελευταίες του -και όχι μόνο- κινήσεις, πάντως, ίσως δείχνουν με ποιους...